Spennandi hermilíkan um lífheim

Svona hermilíkan er afar spennandi hugmynd. Við það að tengja saman þekkingu úr öllum heimshornum, greina hana, túlka og öðlast skilning á þeim gagnvirku ferlum sem að baki liggja í samfélagi manna á hverjum "stað" er opnuð leið við þróun aðferða til að spá og/eða sjá fyrir um meginatburði sem líklegir eru að koma til vegna undirliggjandi þróunar í lífheimi jarðar háð tíma. Það gefur mönnum aftur á móti möguleika á því að bregðast við fyrirfram eftir föngum og grípa inn í óheillavænlega þróun.
Þá komum við að því praktíska atriði að hvaða leyti mönnum mismunandi stétta, þjóða, menningarsvæða og landsvæða tekst að koma sér saman um aðgerðir í því sambandi.

Orð eru til alls fyrst. Þegar grundvöllur upplýsinga og þekkingar um hnattræn ferli batnar með þessum aðferðum og tilheyrandi rannsóknarvinnu batna horfur á því að mannkyni sem heild farnist betur en ella.
Hitt er annað að samfara svona greiningartæki kemur líka hætta á því að stórveldi notfæri sér upplýsingar á þeim grunni í sérhagsmunaskyni, t.d. varðandi álitamál hernaðarlegs eðlis.

Við verðum að vona það besta. Notkunarmöguleikarnir á grunni svona hermilíkans eru óteljandi. Rannsóknarvinna við gerð þess býður einnig upp á alþjóðlegt samstarf á þessum vettvangi þar sem hver þjóð getur lagt sinn skerf á sviði bæði raunvísinda og hugvísinda á vogarskálar.
Í samhengi hnattræns líkans fyrir ýmis gagnvirk hegðunarmynstur í lífheimi vega ekki síst hugvísindi á sviði t.d. hagfræði, sálfræði, félagsfræði, stjórnmálafræði, sagnfræði og trúarbragðafræða þungt; sérstaklega vegna þess að erfiðara er að kveða á um virkni mannlegra þátta heldur en vélrænna lögmála á sviði raunvísinda. Mannlegir og vélrænir þættir spila svo aftur á móti saman t.d. við mat á þróun mengunar og nýtingu náttúruauðlinda.
Þar eru þó alltaf túlkunarvandamál til staðar, eins og verkefni upp úr 1970 á vegum Rómarklúbbsins svokallaða um útreikninga á takmörkum og endingu náttúruauðlinda jarðar og afleiðingum mengunar er dæmi um (sbr. tímamótabók Meadows o.fl. The Limits to Growth 1972, í danskri þýðingu Jörgen Jakobsen Grænser for Vækst 1974, Kaupmannahöfn, Gyldendal. Sbr. einnig önnur skýrsla Rómarklúbbsins um sömu mál í bók Mesarovic og Pestel Mankind at the Turning Point 1974, í danskri þýðingu Jakobsen Hvilke Grænser for Vækst? 1975, Kbh., Gyldendal). Nýrra dæmi eru reiknilíkön um gróðurhúsaáhrif. Sameiginlegt með þessum greiningum öllum var að þær kölluðu á viðbrögð bæði fræðimanna og almennings og hugleiðingar þeirra og umræðu um þessi alvarlegu málefni sem varða forsendur fyrir áframhaldandi lífi hér á jörð.

Spennandi viðfangsefni!

Líkan sem hermir eftir öllu

Hunsa ber kúgun

Allir sem vilja ekki láta kúga sig hunsa hótanir kúgara með samstilltum viðbrögðum.

Ef einhver aðili reynir að kúga aðra eftir sínum vilja, t.d. með hótunum um óhagstæð viðskiptakjör eða um að hætta að kaupa af þeim vörur og þjónustu, geta allir þeir sem hótað er gert slíka kúgunartilraun að engu með því að taka sig saman um að gegna í engu slíkri hótun.
Þá gæti kúgarinn ekki látið verða af hótunum sínum nema með því að skaða sjálfan sig mest, við það að allir þessir aðilar hætta að versla við hann.
Með slíku samstilltu átaki, eða “þegjandi” samkomulagi um að hunsa slíkar hótanir kúgara, er hótunarvald hans gert að engu.
Ef hann vill þá ekki hafa verra af sjálfur mun hann því ekkert láta verða af hótunum sínum.

Ein afleiðing af kúguninni væri sú að hinir kúguðu myndu auka innbyrðis viðskipti sín á milli í staðinn með tilheyrandi vexti í eigin starfsemi, en kúgarinn sæti uppi með sinn varning eins og svartapétur eftir að hafa þannig málað sig út í horn.
Hann félli þar með á eigin bragði.

Enginn á að láta kúga sig með þessum hætti vegna þess að þá gengur kúgarinn á lagið og hinir kúguðu verða kúgaðir áfram í vaxandi mæli. Þar í felst mikið tap fyrir þá, óendanlega mikið meira en það sem þó fólst í upphaflegri kúgun.

Hér á kreiki eru margar hótanir og blikur um kúgun þessa dagana og víða í heiminum, nær og fjær.
Með samstilltu átaki, í hóp eða formlegum sem óformlegum samtökum, er hægt að bregðast við hótunum einfaldlega með því að "gera ekki neitt" annað en að benda á og viðhalda samtakamættinum um þá lýðræðislegu sýn að láta ekki kúgast.

Endurskilgreining á sjálfstæði þjóðar í samhengi samtímans

Þátturinn Silfur Egils í gær, 31.10.2010, er allrar athygli verður. Ekki síst fyrir þá sem fyrirfram hafa tekið upp þá skoðun að vera á móti ESB og jafnvel á móti umræðum um kosti þess og galla, sem er enn verri afstaða og hættuleg hagsmunum þjóðarinnar. Slík afstaða manna virðist mótast af rómantískum tilfinningum einum saman en ekki raunsæi.
Eða, hvernig er hægt að taka vitræna afstöðu um þýðingarmikil mál án þess að skoða þau á sem hlutlausastan hátt áður en tilfinningum er hleypt að dómarasætinu?!

Heitustu þjóðernissinnarnir ganga ekki erinda föðurlandsvinarins Einars Þveræings um að halda "sjálfstæði" landsins, telji þeir svo, með því að hafna samstarfi við stórveldin umhverfis. Þvert á móti.
Við stöndum frammi fyrir því nú að endurskilgreina hvað felst í "sjálfstæði" þjóðar í heimsþorpinu Jörð, efnahagslega og stjórnmálalega séð, og hvernig því sjálfstæði í skilningi samtímans verður helst náð og varðveitt til lengri tíma litið í friði.

Ég er að sjálfsögðu fylgjandi sem mestri og bestri upplýstri umræðu um ESB-aðild. Viðmælendur Egils í þættinum í dag drógu upp afar þýðingarmikil atriði, sem ekki hafa verið áberandi í "umræðunni" (gagnstæðum upphrópunum) hérlendis hingað til:
Að hugsa til framtíðar í langtímasamhengi og láta af "stórveldið Ísland"-hugsunarhættinum.

Einnig held ég að almenningur geri sér ekki fulla grein fyrir því að núverandi stefnuleysi og óvissa um efnahagslegan ramma um atvinnulífið á Íslandi, séð frá bæjardyrum hugsanlegra erlendra fjárfesta og viðskiptaaðila, er þess valdandi að þeir halda að sér höndum. Stöðnunin og afturförin hérlendis undanfarin tvö ár sannar það.
Hér mun ekkert afgerandi gerast til að koma framleiðslu- og gjaldeyrisskapandi atvinnulífi landsins á gott og uppbyggilegt skrið fyrr en þessir þættir eru komnir í fastar og trúverðugar skorður. Tal um annað er blekking! Eða, hver vill stinga hendinni í bullandi suðupott, þar sem ekki sést einu sinni hvað er verið að sjóða?

Það er auðvitað hárrétt sem Michel Rocard, fyrrv. forsætisráðherra Frakklands, bendir á að Ísland er peð á vettvangi stjórnunar alþjóðlegra efnahagsmála og stjórnmála. Það mun lítið verða um meint sjálfstæði og fullveldi Íslands utan stórra sambanda í því kapphlaupi og keppni stórþjóða sem er í uppsiglingu hér á norðurslóðum nú þegar og í sívaxandi mæli í framtíðinni. Hrokafullur þjóðarrembingur frá Íslands hálfu mun mega sín lítils í þeim leik.
Halda menn til dæmis að þorskastríð Íslendinga við Breta á áttunda áratug 20. aldar hefði verið eins “friðsælt” ef bæði löndin hefðu ekki verið í sama hernaðarbandalaginu?

Þeir sem hafna raunverulegri umræðu um ESB-aðild og allri hjálp til að efla þá umræðu og fela sig á bak við lítt ígrundaða eða órökræna sleggjudóma ættu að hugsa sinn gang og íhuga hina miklu ábyrgð sína. Þar er um að ræða aðila bæði til sjávar og sveita. Þeir ættu einnig að íhuga það alvarlega hvort farsælla sé að finna bestu lausnina fyrir þjóðarheildina og almenning í landinu eða halda sérhagsmunum til streitu. Hvernig er vænlegast að varðveita sið og frið í landinu?

Ég held að það sé ekki fleipur sem hinn reyndi stjórnmálamaður Rocard hélt fram um að horft verði til reynslu og hæfni Íslendinga í hinum ýmsu málefnum sem varða veru og lífsbjargir á norðurslóðum, ekki síður en Norðmanna. Þetta áréttaði hann í fyrirlestri í dag í Háskóla Íslands og bætti við þeirri ráðleggingu til okkar Íslendinga, að hvað svo sem við ákvæðum að gera í utanríkismálum og á alþjóðlegum vettvangi að þá þyrftum við að fylkja okkur í liði einhverrar stórrar efnahagsheildar svo ekki yrði einfaldlega vaðið yfir okkur og hagsmuni okkar.
Í fyrirliggjandi viðhorfum stórvelda um mikilvægi norðurslóða liggja ýmis spennandi tækifæri fyrir íslenskt atvinnulíf á flestum sviðum efnahagslífsins. Hvernig væri að fara að huga markvisst að þeim möguleikum og uppbyggingu þar að lútandi til lands og sjávar í samvinnu við viðeigandi þjóðir? Það er ekki seinna vænna.

Og, gera einnig eitthvað róttækt í því að fá hærra og sanngjarnara verð fyrir raforkuna, sem hingað til hefur farið fyrir slikk ofan í einhæfa arðránshít þar sem málmbræðslurnar eru. Þar verður að huga að öðrum kostum án tafar. Úrelt hreppapólitík skammsýnna stjórnmálamanna og annarra ráðamanna um “álver heim í hérað”, eins og ríkti um kaup skuttogara hér fyrir nokkrum áratugum án tillits til heildarhagkvæmni, verður að víkja.

Það er tímabær og grafalvarleg áminningin sem röksnjall Njörður P. Njarðvík benti á í lokin í umræðuþætti Egils um það hvers vegna "dýrin" á bænum urðu um síðir að taka völdin: Láta lífið ella!
Vilja stjórnmálamenn og ráðandi öfl í þjóðfélaginu framkalla slíkt ástand á Íslandi? (Það er að vísu þegar brostið á í formi atgervisflótta frá landinu eins og Andri Geir benti á!). Ég held ekki, en þau gera sér ef til vill ekki grein fyrir þeim möguleika; sjá ef til vill ekki út fyrir hina háu múrveggi sérhagsmunanna að tímar slíkra þröngsýnna sjónarmiða meðal lítillar þjóðar eru taldir.

Össur fundaði með Rocard

Drekarnir eiga samleið

Það er hið besta mál að efla samskiptin við Kína, og þó fyrr hefði verið.
Auk þess væntanlega að fela í sér ávinning fyrir báða aðila gerir það stöðu Íslands sterkari í margumræddu "alþjóðasamfélagi", sem ekki hefur verið okkur allt of hliðhollt upp á síðkastið hér vestra.
Hér hafa bæði innlendir og erlendir óskaplega óprúttnir fjárglæframenn og fyrirtæki þeirra og bankar í vestrænum fjármálaheimi leikið efnahag Íslands grátt og kenna svo skammsýnum íslenskum almenningi um allt saman.
Þess vegna er afar mikilvægt að Ísland skapi sér sterkari samningsstöðu út á við með því að efla viðskipti og vinsamleg samskipti við fleiri blokkir en þá evrópsku. Þar erum við að ræða um t.d. Kína og NAFTA.

Kína er mjög athygliverður kostur vegna þess að ég held að við eigum samleið að ýmsu leyti í menningarlegu tilliti auk hins viðskiptalega. Sú samleið er djúpstæð og felst í gömlum menningararfi og þjóðareinkennum sem að sumu leyti eru afar frábrugðin, en að öðru leyti svipuð.

Ræddi drekasvæðið í Kína

Þekking og læsi

Þekkingin lætur ekki að sér hæða! Bókvitið og skynsemin verða í askana látin, með einhverjum hætti. - Flott hjá sveitastjóranum.

En, það er ekki síður athyglivert við þessa frétt að tveir Kínverjar skuli vera á ferðalagi (einir síns liðs) í víðáttum Íslands úti í sveit um hávetur á athygliverðum stað.
Er það bara af ævintýraþrá einstaklinganna, eða voru þetta embættismenn kínverska ríkisins eða starfsmenn kínversks fyrirtækis (kínverska ríkisins!) að huga að aðstæðum fyrir atvinnurekstur? T.d. tengt hugsanlegri opnun nýrra siglingaleiða um Norður-Íshaf?
Ef svo er, hvar er þá íslenska ríkið?

Íslenska ríkisstjórnin ætti að vera á höttunum eftir fleiri valkostum fyrir áætlun B, ef ekki fara saman leiðir hagsmuna landsins með AGS og "alþjóðasamfélaginu" við Atlantshaf.

Eða, eru Þingeyingar svona framsýnir og læsir á aðstæður að hafa nú þegar á að skipa sveitastjóra sem getur talað við Kínverjana milliliðalaust þegar þeir "koma", burtséð frá því hvað ríkisstjórar Íslands eru ekki að pæla?

Um vöntun á skoðun fleiri valkosta fyrir stefnu Íslands í utanríkis-viðskiptamálum, m.a. tengslum við Kína, hef ég ritað í öðrum pistli.

Sveitamaður ávarpaði Kínverjana á mandarínsku!

Sannleikann þarf að orða frammi fyrir heiminum

Helst er von til þess að sannleikurinn komi fram að um hann sé rætt.

Þöggunin í þjóðfélaginu bæði inn á við og út á við, studd af undirlægjuhætti og þrælsótta við meint yfirvöld af hvers kyns tagi, er til þess fallin að dylja sannleikann.

Hér sem á mörgum öðrum sviðum er helst til ráða að benda á og orða sannleikann í votta viðurvist frammi fyrir þeim sem sannleikann þarf að heyra og viðurkenna þurfa hann opinberlega, rétt eins og lýst er svo vel í sögunni um  nýju fötin keisarans.
Það er lýsandi dæmi um hvernig blekkingar, kúgun, þöggun og meðvirkni eru hagnýtt með óprúttnum hætti af sérhagsmunaseggjum til þess að níðast á almenningi, þjóðinni, og gera hann að féþúfu og kúguðum lýð sem er gert að blæða blóði, svita og tárum við að borga fyrir velferð annarra.

Slíkan sannleika er forseti Íslands að orða frammi fyrir nágrannaþjóðum okkar, frændþjóðum á Norðurlöndum sem og öðrum Evrópuþjóðum og heiminum öllum.
Eins og hann nefnir sjálfur í athugasemdum sínum er óþægilegt að koma fram með slíkar ábendingar, enda óþægilegt fyrir þá sem skyldu taka þær til sín.

Á meðan situr ríkisstjórn landsins í brothættri skel sinni og hæðist að þjóðinni með því að kalla þjóðaratkvæðagreiðslu hennar markleysu og lætur hjá líða enn einu sinni að nýta það tækifæri sem gafst til að ná eyrum alþjóðlegra fjölmiðla. Það er hneisa og til skammar fyrir hana og erfitt fyrir almenning að útskýra slíkt aðgerðar- og ráðaleysi eigin ríkisstjórnar frammi fyrir furðu lostnum erlendum fréttaspyrlum.

Þessa ríkisstjórn batt meirihluti þjóðarinnar vonir sínar við fyrir síðustu kosningar og gaf henni dýrmæt atkvæði sín. Ekki er að furða að fylgi við ríkisstjórnina fer minnkandi ef marka má nýlegar skoðanakannanir. Það er hörmulegt ef ríkisstjórnin ætlar ekki að standa undir væntingum og réttmætum kröfum kjósenda sinna og þjóðarinnar allrar.

Niðurstaðan úr þjóðaratkvæðagreiðslunni 6. mars 2010 sýnir svo ekki verður um villst, nema fyrir veruleikafirrta einstaklinga, að meira en níu af hverjum tíu kjósenda eru ósammála þeirri lausn sem ríkisstjórnin hefur boðið upp á í Icesave-málinu og neytt upp á almenning gegnum naumt samþykki Alþingis í tvígang. Slíkum málalyktum hafnar þjóðin í því máli með skýrum og skiljanlegum hætti.

Segir Norðurlöndin hafa beitt Ísland þrýstingi

"Eftir sínu viti"!

Ekki er að furða að varnarbandalagið furði sig á furðulegum orðum forsætisráðherra, enda eru þau merkingarlaus og hljómuðu hjá ráðherranum eins og rulla sem samin er fyrirfram af leikritsskáldi sem leikarinn skilur ekki hvað þýðir en þylur bara með tilburðum.

Forsætisráðherrann okkar sagði í fréttaviðtali við já-fréttamann á rúv að þetta væri skoðun sín samkvæmt "sínu viti". - Það er nú svo. Þar fór í verra. Ja, Guð blessi Ísland! Ekki veitir af.

Ekki er að furða að ástand landsmála er eins dapurlegt og það er; Landstjórnin spólandi á einu hjóli í sama hjólfarinu í Icesave-málinu og enginn um borð í ríkisstjórnarlimósínunni veit hvað gera þarf, enda tekur stjórnin ekki góðum ráðum þar að lútandi. Áttar sig ekki á því hvað góð ráð eru. Hefur bara "sitt vit" að leiðarljósi.

 

Furðar sig á ummælum ráðherra

Kæruleysi íslensku ríkisstjórnarinnar - lýsandi dæmi

Þessi niðurstaða sýnir augljóslega enn og aftur hversu illa ríkisstjórnin heldur á málum og málstað Íslendinga um Icesave-málið á erlendum vettvangi. Það er til hróplegrar skammar. Íslenskur almenningur á það ekki skilið að landstjórnin klúðri þessu máli svona ítrekað. Það er auk þess of dýrkeypt fyrir þjóðina.

það er margbúið að benda ráðalausum ráðamönnum á hvað beri að gera, bæði af vandvirkum og hugsandi bloggurum hér og greinarhöfundum í landsblöðunum, bæði íslenskum og erlendum. Allt kemur fyrir ekki. Maður spyr sig: Kynna ráðherrar ríkisstjórnarinnar sér ekki það sem fram kemur í umræðunni, né heldur ráðgjafar þeirra, eða skilja þau ekki hvað er um að ræða og hvað er mikilvægt? Eða, það sem ekki er betra, vilja þau ekki hlusta og skilja? Eftir hvaða viti og kompás er þá farið?

Hér hefur margoft verið bent á að koma þurfi umfjölluninni um Icesave-málið upp úr því snarvitlausa hjólfari sem það hefur verið í þar sem ríkisstjórnin hefur fjallað um málið á forsendum Breta og Hollendinga; það er kolröng stefna sem felst í skilningsleysi íslensku ríkisstjórnarinnar eða undirlægjuhætti, þrælsótta og þjónkun við stórveldi, eða einhverjum annarlegum sjónarmiðum sem ekki eru íslenskum almenningi í hag. Þarna hefur ríkisstjórnin spólað endalaust og árangurslaust frá upphafi valdatíma síns. Það sem verra er, hún virðist halda því áfram, ef marka má viðræður hennar við Breta og Hollendinga undanfarna daga og að því er virðist einleik hennar á svig við stjórnarandstöðuna sem hún þó þykist hafa með í ráðum.

Enn ein ábendingin um að ríkisstjórnin er að vinna á vitlausum forsendum er grein í Morgunblaðinu í dag eftir þau Ann Pettifor og Jeremy Smith hjá Advocacy International, "Hvað gerist eftir þjóðaratkvæðagreiðsluna?", Mbl. 4.3.2010, s. 17.

Þar er um að ræða trúverðuga grein með innlegg í þetta mál sem er málstað Íslands til framdráttar, gagnstætt stefnu ríkisstjórnar Íslands.
Í samræmi við þær skoðanir sem margoft hafa verið viðraðar á þessu bloggi benda þau á að gagnvart Icesave-málinu er um sameiginlega ábyrgð ríkjanna þriggja að ræða, en ekki Íslands eins. Ennfremur ber ekki að samþykkja ríkisábyrgð á upphæðinni, sem er uppátekt Breta og Hollendinga að kalla "lán" sem Ísland "skuldi". Þeir leystu málið þannig upp á sitt einsdæmi í upphafi hrunsins án samráðs og undirskriftar Íslendinga. Síðan hafa þeir hamast við að klína "skuldinni" upp á Íslendinga með því að beita styrk stærðar sinnar gagnvart smáþjóð. Þetta kalla greinarhöfundar "afturvirkt ofbeldi" af hendi Breta og Hollendinga, og er það réttnefni.
Þetta sé ennfremur mál ESB og reyndar fjármálaheimsins alls, sem að öllu samantöldu er ósanngjarnt að Ísland verði látið bera eitt landa. Greinarhöfundar benda ennfremur á að gott dæmi um svívirðilegt framferði Breta og Hollendinga í þessu máli séu kröfur þeirra um vexti á "skuldinni", sem eru margfalt hærri (5,55%) en grunnvextir Englandsbanka (0,5%-1%).

Loks benda greinarhöfundar á þá augljósu staðreynd að íslenska ríkisstjórnin hefur síður en svo sinnt nægilega vel því hlutverki sínu að kynna málstað Íslendinga á erlendum vettvangi, sérstaklega í Bretlandi og Hollandi fyrir almenningi þar. Þar í felist þó hluti lykilsins að farsælari lausn málsins fyrir Íslendinga. Einnig benda þau á að íslenskur almenningur mætti láta meira í sér heyra á þessum vettvangi.

Í ljósi þess að Bretum og Hollendingum hefur tekist að hræða allt samningsvit úr íslensku ríkisstjórninni, strax í upphafi valdatíma hennar þar sem hún fór umsvifalaust á taugum í málinu, og borin von virðist að hún muni halda réttum málstað Íslands á lofti, þá stefnir í það að við íslenskur almenningur verðum að taka til okkar ráða og vinna sjálf þá vinnu sem við í góðri trú fólum ríkisstjórn og opinberum embættismönnum fyrir okkar hönd að vinna en sem hópurinn hefur ekki sinnt með jákvæðum árangri; reyndar engum árangri vegna þess að við stöndum nánast í sömu sporum enn í málinu. Ríkisstjórninni og hennar liði tókst meira að segja næstum því að koma klafanum að ósekju á Íslendinga með því að samþykkja lög um ríkisábyrgð á Icesave-upphæðinni, þetta sem þjóðin á nú að segja álit sitt á í þjóðaratkvæðagreiðslu 6. mars 2010! Hvílíkur árangur fyrir hagsmuni Íslands, eða hitt þó heldur!
Við þurfum sem sé sjálf að fara í víking erlendis með kynningarstarf á málstað Íslendinga og reyna sjálf að leiða almenningi þar sannleikann fyrir sjónir um málið. Ríkisstjórnin og hennar lið eru greinilega algjörlega blind í þessu máli og aðhafast ekki með réttu ráði né réttum hætti fyrir Íslands hönd. Eða er einhver von til þess að ríkisstjórnin sjái að sér og vakni af dáleiðslu Breta, Hollendinga og "alþjóðasamfélagsins" og segi NEI! við kúguninni?
Maður spyr sig hvaða réttlæti það er að greiða þessu liði laun fyrir að sinna ekki málinu af viti. Það sem þó er gert sem virðist því miður vera þvert á hagsmuni Íslands, sem er þetta: 
Ríkisstjórnin vill semja við Breta og Hollendinga um "skuld" sem þeir sjálfir bjuggu til og rukka Íslendinga um að ósekju, í stað þess að fá fyrst úr því skorið hver "sekt" Íslands er í málinu. Hvaða vit er í þessum málarekstri ríkisstjórnarinnar fyrir hagsmuni Íslands?

Telja Íslendinga eiga að borga

Málefnastaða Íslands

.. í Icesavemálinu er sterkari en margir Íslendingar halda, ekki síst í ríkisstjórn Íslands. Þetta er órækt merki þess að Bretar vilja ekki standa fyrir slæmu máli sínu í réttarsal berskjaldaðir með kúgandi athæfi sitt gagnvart Íslandi í málinu frammi fyrir heiminum.

Athugasemd Sigmundar framsóknarmanns í fréttunum í gær hefur e.t.v. skotið þeim skelk í bringu til viðbótar við klúðrið á fundinum í gær þar sem íslenska sendinefndin ásamt öðrum  "gengu af fundi" snubbóttum. Þar hafa Bretar e.t.v. gert sér grein fyrir því að Íslendingum væri nokkur alvara í því núna að minnka undirlægjuhátt sinn og þrælsótta, jafnvel láta varanlega af honum í þessu máli.

Betur ef svo væri, enda löngu tímabært.

Leynifundur um Icesave

Sibert segir ekki allan sannleikann

Erlendar skuldir eru greiddar með gjaldeyri sem aflað er með útflutningi landsmanna. Þess vegna skiptir hlutfall skulda af útflutningstekjum meira máli en hlutfall af upphæð landsframleiðslu.

Útflutningstekjur Íslendinga eru miklu lægri en upphæð landsframleiðslu, eðli málsins samkvæmt. Þess vegna er hlutfall tiltekinnar upphæðar "Icesave-skuldar" af útflutningstekjum miklu hærra en þessi 14% sem fram kemur í fréttinni. Sá klafi er óárennilegur að standa undir ásamt öðru sem nýta þarf útflutningstekjur landsins til. Það yrði harla lítið eftir til nauðsynlegra aðfanga á vörum og þjónustu til landsins ef taka þarf drjúgan hluta teknanna til greiðslu á "Icesave-skuld" sem í þokkabót er ekki réttmætt að lendi á Íslandi að greiða. (Hroðvirknisleg fréttamennska mbl afhjúpar sig við það að ekki er getið upphæðar "Icesave-skuldar" sem Anne Sibert miðar við í sínu dæmi þar sem hún fær út 14% sem hlutfall af landsframleiðslu. Sú tala kemur reyndar ekki beint fram í greininni á VoxEU, sem er greinarhöfundi ekki fagur vitnisburður, en fréttamaður hefði þá átt að grennslast nánar fyrir um það hjá höfundinum).

Ég fagna upplýstri umræðu, en Sibert ver framtak sitt með þeim rökum. Hins vegar er ekki heppilegt að koma fram með yfirlýsingar sem setja mikilvæga þætti máls ekki í sanngjarnt samhengi. Slíkt er ekki allur sannleikurinn og getur villt um fyrir þeim sem grípa slíkt á lofti hrátt. Í þessu tilfelli getur slík yfirsjón skaðað málstað Íslendinga í hugum erlendra aðila og almennings þar. 
Sibert tekur ekki fram í grein sinni í VoxEU hvert hlutfall "Icesave-skuldar" yrði af útflutningstekjum og er það til þess fallið að gefa ranga mynd af hversu íþyngjandi fyrir íslenskan efnahag sú byrði yrði, sbr. greinin öll sem útdráttur er birtur af nánast á forsíðu vefritsins).
Í dæmi sínu í greininni sundurliðar Sibert útreikninga sína ekki nægilega vel. Hún gefur sér þá forsendu að 75%-90% endurheimtist af eignum gamla Landsbankans sem gengju til greiðslu á "Icesave-skuldinni" þannig að "aðeins" um 630þús kr (3.600 evrur) með 5,55% vöxtum að núvirði lendi á hverjum íbúa Íslands, þ.e. rúmlega 200 milljarðar kr alls samkvæmt því. Ef Sibert hefði gefið sér lægra endurheimtuhlutfall á Landsbankaeignunum hefði hún fengið út tilsvarandi þyngri byrði á hvern íbúa. Hún færir ekki rök fyrir því hvort og þá hvers vegna 75%-90% endurheimtuhlutfall geti talist líkleg niðurstaða. Í því sambandi vísar hún aðeins í "recent estimates"! Hvaða mat? Erlendir lesendur virðast einfaldlega eiga að taka þessar tölur góðar og gildar umyrðalaust!

Sibert rekur hins vegar, reyndar afar stuttlega, að ágreiningur ríki meðal ESB-landa um regluverkið kringum tilskipun 94/19/EC og hverjum beri að borga innistæðueigendum í tilfelli bankakerfishruns eins og þess er varð á Íslandi. Hún dregur síðan fram þá staðhæfingu að "Iceland has expressed a willingness to repay if the terms are reasonable" og bendir í því sambandi á orð forsætisráðherrans þar um. Hún sleppir hér að minnast á óvilja þjóðarinnar til þess arna og að 60.000 Íslendingar hafi í undirskriftasöfnun hvatt forsetann til að hafna lögum sem þingið samþykkti naumlega um ríkisábyrgð á "Icesave-skuldinni".

Það, að Sibert skuli undrast hörð viðbrögð við grein sinni, sýnir að hún gerir sér ekki grein fyrir þessari hlið málsins í þeirri stöðu sem það stendur í núna. Eða, að hún riti og birti greinar erlendis um þessi málefni Íslands þrátt fyrir það. Þá er ekki von á góðu, þ.e. fyrir Ísland. (Anne Sibert er prófessor við háskóla í London, en situr í peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands sem fulltrúi Samfylkingarinnar).

Sibert undrast hörð viðbrögð Sigmundar