Trúarrit og túlkun

Það mætti halda að sumt fólk og trúarsamtök haldi að það sem ritað er í helgirit fornra trúarbragða byggi á nútímalegum mynda- og hljóðupptökum frá þeim sögusviðum og þeim tíma sem þar er lýst. Slík er bókstafshyggjan. Þetta kemur vel fram þegar í hlut eiga kvikmyndir sem byggja að einhverju leyti á frásögnum í trúarritum.

Margir virðast ekki átta sig á því að sögur og lýsingar í helgiritum, sem og trúarlegar kennisetningar og túlkun túlkenda þeirra, eru túlkun manna; Allt frá ævafornum munnlegum geymdum, ritun þeirra og annars efnis um síðir í helgirit til forna af mönnum þar sem efnið var jafnframt valið af aðilum sem í dag myndu kallast ritstjórar, og fram til túlkunar þeirra þaðan í frá og í samtímanum. 

Í stað þess að einbeita sér að því að greina til dæmis (sígildan) siðferðislegan boðskap sem verið er að leitast við að tjá í hinum forna texta með sögum og lýsingum og sviðsetningum persóna í tilteknum aðstæðum eins og þá ríktu, þá heftir bókstafshyggjufólk sig við orðin og sögurnar sjálfar samkvæmt orðanna hljóðan og túlkar textann bókstaflega og tekur í þeirri túlkun sinni meðal annars ekki tilhlýðilegt tillit til þess að aðstæður og samfélag í dag eru ekki eins og það var til forna á ritunartíma sagnanna. Þar með er einnig horft fram hjá því að greina í hvaða tilgangi viðkomandi saga kann að hafa verið rituð eða höfð með í ritunum. Upphugsaðar sögur og lýsingar sem ætlaðar voru til að lýsa æskilegri og friðvænlegri breytni fólks í mannlegu samfélagi við tilteknar aðstæður og/eða byggja ef til vill á lauslegum heimildum eru þá og teknar bókstaflega eins og viðkomandi persónur hafi verið til og viðkomandi atburðir gerst nákvæmlega þannig í raunveruleikanum; Jafnvel lýsingar á hugrenningum og samtölum persónanna orðrétt!

Forfeðrasögur Hebrea/Ísraelsmanna hentuðu öðrum þræði vel til skilgreiningar á sjálfskilningi þeirra til þess að halda ættflokkum og þjóðarbrotum þeirra saman og viðhalda einingu og til aðgreiningar frá öðrum. Sagan af Nóa og arkarsmíði hans og flóðinu í hebresku biblíunni (Fyrstu Mósebók) er dæmi um þetta. Fræðimenn telja ekki ólíklegt að hún hafi dregið dám af enn öðrum og fornari sögnum á sínum tíma, þ.e. babýlonsku sköpunarmýtunni Enuma Elish, en leirtöflur með henni hafa verið tímasettar til um 1100 f.Kr og eru taldar vera afrit af enn eldri töflum. -

Trúarbrögð hafa skipt miklu máli fyrir félagslega mótun í samfélögum manna, en trúarbrögð ei ru öðrum þræði túlkun á tilvistarlegum aðstæðum manna í heiminum, sem og túlkun trúarstofnana, trúarleiðtoga og annarra á helgiritum sínum.

Kvikmyndir sem byggja á túlkunum trúarrita eru sömuleiðis túlkun á þeim, eðli málsins samkvæmt.

Noah bönnuð víða um heim

Fagra veröld með refsi-nýlendunni Íslandi!

Þetta þykja mér áhugaverðar fréttir. Það er kominn tími til að þessi áhrifamikla saga sé kvikmynduð á tilkomumikinn hátt. Forvitnilegt er hvernig Íslandi verður lýst þar.

Þegar ég las bókina, fyrir löngu síðan við upphaf áttunda áratugarins, þá man ég hvað mér þótti ýmislegt framandi og fjarstæðukennt í samfélaginu sem dregin er upp mynd af í sögunni. "Hinn villti", ein af aðal persónunum, vakti tilhlýðilega samúð við lesturinn. Hann er eins og lambagras sem vex blómstrandi upp úr berangrinum umhverfis á sínum forsendum þrátt fyrir harðneskjuleg skilyrði.

Einnig þótti mér athyglivert og spennandi að minnst er á Ísland í sögunni. Því miður var landinu lýst sem lítt eftirsóknarverðum stað sem fólk var sent til til að taka út refsingu við "brotum" eða andófi gegn hinu heilaþvegna og einræðisstýrða samfélagi; persónur sem tóku upp á því að gagnrýna og spyrja spurninga og breyta gegn ómanneskjulegum reglunum þóttu ekki æskilegar.
Þess vegna voru t.d. barnsfæðingar á náttúrulegan gamaldags hátt fordæmdar, vegna þess að þau börn voru ekki með forritaða hlýðni-eiginleika steypta í mót stjórnvalda. Þannig var "Hinn villti". Óstýrilátt fólk eins og móðir hans átti þess vegna á hættu að verða sent í refsingarskyni til vistar á Íslandi.
Í þessu framtíðarsamfélagi ríktu nefnilega reglur sem okkur nú á dögum, mörgum öldum áður en sagan gerist, finnst mannfjandsamlegar, nema þá e.t.v. séð frá sjónarhorni hinnar útvöldu og sjálfskipuðu elítu sem stjórnaði þegnaframleiðslunni og velferð sinni.

Ég man ekki hvort því er lýst í sögunni hvers vegna Ísland varð svona andstyggilegur staður að dvelja á, þannig að hann var notaður sem fanganýlenda.
Þeirri kaldhæðnislega spurningu skýtur upp í hugann hvort höfundurinn, hinn snjalli Aldous Huxley sem sá möguleika læknavísindanna fyrir varðandi "forritun" fólks með genabreytingum áratugum áður en erfðahlutverk DNA var uppgötvað, hafi einnig séð niðurdrepandi efnahagslegar afleiðingar hörmunga eins og Icesave-nauðungarsamnings fyrir!
Er það tilviljun að þessi saga er á dagskrá núna með refsinýlendunni Íslandi innanborðs, eftir að yfirstandandi hörmungar landsins með "villtum" íbúum þess "fremjandi hryðjuverk" gegn Bretlandi, London og fleirum hafa auglýst sögusviðið rækilega?
Ég vona að ekki verði framin skáldræn hryðjuverk gegn Íslandi í væntanlegri kvikmynd Scotts. Hann á jú hryllilegar sögur að baki!

PS. Var Ísland kannske í huga höfundar sögunnar tákn um þá paradís á jörðu sem þrátt fyrir allt gæti orðið til raunverulegrar frelsunar fyrir "eðlilegt" fólk frá óskapnaði gerviveraldarinnar og hinu gerilsneidda og firrta "mannlífi" þar.

Veröld ný og góð kvikmynduð