Auðlindir Íslands hafa líka vaxandi áhrif. Samningsstaðan ER sterk. Spilin á borðið!

Bretar hafa látið af hendi hryðjuverkafanga í skiptum fyrir viðskiptahagsmuni. Hér er gott dæmi um hve auðlindir lands skipta gífurlega miklu máli. Lífsbaráttan skiptir ávallt mestu máli hjá lífverum, líka Bretum, þegar allt kemur til alls.

Ísland á ofgnótt auðlinda, bæði matvæli í sjó og á landi og framleiðslumöguleika á þeim sviðum, ferskvatn, orku í iðrum jarðar, landrými, og lega Íslands hefur enn á ný stóraukna og vaxandi þýðingu varðandi siglingaleiðir og jafnvel olíufundi. Þetta er ekki lítil "skiptimynt"!
Þvert á móti öllum barlóm og úrtöluröddum sem yfirgnæft hafa alla umræðu hérlendis undanfarið þá er samningsstaða Íslands og Íslendinga sterk og sífellt batnandi, aðeins ef stjórnvöld koma auga á hana og kunna að nýta hana. Um þetta hef ég fjallað nánar í pistli mínum um lífslindir og lífsstíl Íslendinga á landi sínu.

Hver hefði trúað því fyrr en á reyndi að Bretar létu af hendi dæmdan hryðjuverkamann (sem reyndar lýsir yfir sakleysi sínu) fyrir að hafa myrt hátt á þriðja hundrað grandalausa almenna borgara með því að sprengja farþegaflugvél á flugi yfir íbúahverfi í Skotlandi? Í skiptum fyrir aðgang að auðlindum! Efnahagslegir hagsmunir skipta sköpum þarna eins og endranær.

Stjórnvöld og allar barátturaddir á Íslandi!:
Vaknið til vitundar um auð okkar og raunverulega sterka samningsstöðu!
Hér dugar engin tæpitunga og diplómatísk hræsni né þrælsótti gagnvart öðrum þjóðum og yfirþjóðlegum stofnunum!
Spilin á borðið!
Farsæl aðgerðaáætlun er eftirfarandi:

Þau ríki og þeir aðilar sem hæfa og sem vilja vinna með Íslendingum að því að byggja upp sterkt efnahagskerfi á Íslandi á grunni íslenskra auðlinda og á forsendum íslensku þjóðarinnar skulu boðin velkomin og við þau samið á sanngjörnum forsendum og hagkvæmum skilmálum fyrir báða aðila.
Öðrum þjóðum og aðilum skal vinsamlegast bent á að endurskoða hug sinn eða ella leita fyrir sér annars staðar í heiminum að jafn góðum kostum og hér eru til staðar. (Sú leit verður þeim löng). Hér má engan tíma missa.

Sem fyrst þurfum við auk þess að gera það sem segir í pistli mínum um hvernig við vindum ofan af greiðsluerfiðleikum heimila í landinu.

- - -

PS. Það er kannske ekki víst að höfum neina hryðjuverkamenn í skiptum fyrir viðskiptahagsmuni í kaupbæti eins og Bretar! Enda þurfum við ekki á því að halda, út af fyrir sig, ef við glutrum ekki niður auðlindum okkar og þeim tækifærum sem í þeim felast til nýrrar sóknar og viðreisnar.

Viðskiptahagsmunir höfðu áhrif

Þarf ekki Icesave til

Það þarf ekki Icesavemálið til, hvernig sem því lyktar, til að setja allt í upplausnarástand á Íslandi bráðlega. Í því sambandi dugir að ríkisstjórn Íslands bregðist ekki við eins og til þarf í efnahagsmálum þjóðarinnar, sérstaklega varðandi skuldamál og greiðslubyrði heimilanna vegna lána. Ef ríkisstjórnin lætur hjá líða að stilla verðbótavísitölu lána aftur til baka á það stig sem hún var í áður en hrunið fór af stað í upphafi árs 2008 og lækka þar með höfuðstól lánanna tilsvarandi þá fer hér allt í upplausn, þjóðfélag og þjóðlíf.
Lántakendur geta ekki unað því óréttlæti að skuldir þeirra skuli hafa verið tvöfaldaðar í takt við brostnar forsendur um verðbótavísitölu, samtímis því að eignir lánveitenda voru hækkaðar tilsvarandi við það. Um það hef ég rætt í pistli um hvernig eigi að vinda ofan af þessu.

Eins og ég bendi á í fyrri pistlum mínum, ásamt mörgum öðrum pistlahöfundum, var skuldaklafa í formi "handrukkaðra" verðbóta skellt á varnarlausa lántakendur og eignasafn lánveitenda hækkað sem því svarar; á pappírnum og með tölum í tölvum samkvæmt snarvitlausri og brostinni vísitölu. Sumir horfa framhjá þessari staðreynd og þeirri kröfu um réttlæti sem um er að ræða við að bakfæra þetta óréttlæti með því að fjarlægja hruns-verðbæturnar af baki viðkomandi lántakenda.

Verði þetta ekki gert, ásamt því að breyta almennum lánakjörum úr kerfi verðtryggingar þar sem lántakendur hafa hingað til einir borið alla áhættu en lánveitandinn enga, nær það ófremdarástand sem hér hefur verið að skapast að leiða til víðtækrar upplausnar í þjóðfélaginu.

Horfið síðan til framtíðar eins og ég bendi á í pistli mínum um sterka samningsstöðu Íslendinga og hvað ber að gera í stöðunni!

Upplausn hér verði Icesavelögum hafnað

Hagfræðingar og pólitík

Eftir því sem ég hugleiði það meir hallast ég að því að þessi umrædda grein Jóns Steinssonar í Morgunblaðinu í gær hafi hreinlega verið pólitískur pistill en ekki hlutlaus umfjöllun fræðimanns, eins og hann leit út fyrir að vera í ljósi fyrri greina Jóns.
Þessi misvísandi framsetning hans um að að afturvirkt afnám verðtryggingar fram fyrir hrun sé árás á "þá sem skulda lítið" er fræðimanni ekki sæmandi nema honum hafi yfirsést svona hrapalega eða að hér sé um vísvitandi misvísun að ræða til að framkalla samúð með "egginu" en ekki "hænunni", þ.e. þeim sem verða fyrir óbeinum áhrifum en ekki þeim sem urðu strax fyrir beinum áhrifum, lántakendum.
Eins og ég bendi á í fyrri pistli var skuldaklafa í formi "handrukkaðra" verðbóta skellt á varnarlausa lántakendur og eignasafn lánveitenda hækkað sem því svarar; á pappírnum og með tölum í tölvum samkvæmt snarvitlausri og brostinni vísitölu. Jón horfir alveg framhjá þessu atriði og því réttlæti sem um er að ræða við að bakfæra þetta óréttlæti með því að fjarlægja hruns-verðbæturnar af baki viðkomandi lántakenda.

Þá má velta fyrir sér hvers vegna fræðimaðurinn, þ.e. í hlutverki hins pólitíska skríbents í þessu tilviki, skautar svo áberandi fram hjá þessu grundvallaratriði. Er það vegna þess að bakfærsla á umræddum verðbótum myndi afhjúpa með greinilegri hætti slæma stöðu bankanna (og þar með ríkisins) og lífeyrissjóðanna? Jón hrósar aðgerðum ríkisstjórnarinnar hingað til í hástert, þegar ýmir aðrir virðulegir fræðimenn gera það ekki, þannig að deildar fræðilegar meiningar eru nú um ágæti þeirra. Þetta bendir því miður til þess að grein Jóns sé of lituð pólitískum skoðunum og virðist það hafa afhjúpast í þessari grein. - Líklega má segja hið sama um þá virtu hagfræðinga í Kastljós-viðtali í gærkveldi, þá Þórólf Matthíasson og Tryggva Þór Herbertsson.

Lífeyrissjóðirnir hafa tapað óhemju fé á falli bankanna, t.d. Lífeyrissjóður verslunarmanna á Kaupþingi og Exista, svo eitt dæmi sé nefnt, eins og Ragnar Þór Ingófsson rekur í grein sinni í Morgunblaðinu í dag 4. sept., "Brennt barn forðast eldinn", á s. 26. Það er hryllileg saga sem hann rekur þar um krosstengsl sjóðsins, banka og fyrirtækja og persónana og fjölskyldna þar að baki. Það er ekki furða að Evu Joly skuli hafa blöskrað persónu- og hagsmunatengslin í íslenska fjármálakerfinu.
Afleiðingar af glötuðum fjárfestingum og vafasamri stjórn þeirra mála kæmu betur í ljós ef lífeyrissjóðir myndu neyðast til að horfa á eftir of-bókfærðum verðbótum á lánum heimilanna í ofanálag, eins og hér er til umræðu. Það er því ekki furða að andstaðan sé mikil gegn þessum hugmyndum.

Vonandi tekst ekki að viðhalda blekkingum gagnvart almenningi um vankanta á bakfærslu oftekinna verðbóta með því að færa misvísandi rök í fræðilegan búning virðulegra fræðimanna í háskólum hérlendis og erlendis sem almenningur kann ekki svör við.

Hvernig vindum við ofan þessu?

Jón Steinsson hagfræðilektor í Bandaríkjunum skrifar grein í Morgunblaðið í dag sem ber yfirskriftina "Hvað á að gera fyrir skuldsett heimili?", á s. 19. Hann vill ekki afskrifa verðbótakúfinn á lánum vegna hrunsins, heldur "vúdú"-hagfræðina sem hann telur að liggi að baki málflutningi þeirra sem það leggja til. 
Fer hann stuttlega yfir ýmis ráð sem komið hafa fram í umræðunni undanfarið til að leysa úr greiðsluvandamálum heimilanna á Íslandi. Ekki er hann hrifinn af þeim ráðum sem lúta að niðurskrift höfuðstóls lána og virðist hann sem sé flokka þau ráð sem dæmi um "vúdú-hagfræði". 
Hann fjallar einnig um hvernig hann telur best að bregðast við, en gerir það í almennum orðum og ýmsum fullyrðingum án þess að rekja rök í smærri atriðum, enda greinin stutt. Minnir hún jafnvel á pólitískan pistil þess vegna, þar sem viðraðar eru ákveðnar skoðanir.

Jón bendir m.a. á að með t.d. bakfærslu verðtryggingar, þ.e. með "afturvirku afnámi verðtryggingar" eins og hann kallar það, væri verið að framkvæma tekjutilfærslu frá þeim sem lítið skulda til þeirra sem skulda mikið. Það finnst Jóni óréttlátt, enda lái ég honum það ekki út af fyrir sig. Hann er ekki hlynntur ráðum sem hafa þetta í för með sér og leggur til önnur og strammari ráð.

Jón minnist hins vegar ekki á forsöguna fyrir þessu ástandi og hvað er búið að gerast varðandi eignatilfærslur hingað til. Eftir að verðbólgan fór á flug snemma árs 2008 og sérstaklega við verðbólgustökkið við bankahrunið s.l. haust áttu gífurlegar eignatilfærslur sér stað frá lántakendum til lánveitenda, reyndar á pappírnum og í tölum í tölvum  Það var hvorki réttlátt né sanngjarnt og án þess að lántakendur gætu hönd við reist. Það var forsendubrestur á lánakjörum. Það er þessi eignatilfærsla og tilsvarandi lánahækkun sem veldur heimilum og lántakendum almennt erfiðleikum nú.
Það er þetta óréttlæti sem þessi ráð, sem Jón S. virðist kalla "vúdú"-hagfræði, eru hugsuð til að leiðrétta. Með afturvirku afnámi verðtryggingar væru lánveitendur að skila ofteknu bókfærðu fé vegna áfallinna verðtrygginga sökum hrunsins aftur til baka til lántakenda, en þetta verðbótafé fengu lánveitendur fært sér til eignar "ókeypis" í formi hækkana á höfuðstóli lána án þess að þeir væru að veita viðkomandi lántakendum meiri lán í formi peninga né annarra raunverulegra eigna.

Lánveitendur eru ekki endilega sömu persónur og hópurinn sem Jón flokkar sem "þeir sem skulda lítið" og sem hann vill af sanngirni verja og bara gott um það að segja, en hann virðist ekki gera greinarmun þar á. Það er mikilvægt að halda þessum hópum aðgreindum þegar rætt er um réttlæti í þessu sambandi. Ofangreind bakfærsla snertir fyrst og fremst lánveitendur (og lántakendur) með beinum hætti, en aðra með óbeinum hætti.

Hitt er rétt sem kemur óbeint fram í greininni að allir íbúar Íslands borga brúsa fjárglæframannanna að baki bankahruninu óbeint í formi hækkandi verðlags, lækkandi launa og hærri skatta og vaxandi atvinnuleysi, svo fátt eitt sé nefnt. Þá er andleg vanlíðan fólks af þessari óáran ótalin.

Þetta er bara allt farið í steik

Ekki algjört greiðsluverkfall, en halda áfram að greiða m.v. stöðu lána fyrir hrun?

Það er alveg bráðnauðsynlegt að fara þá almennu leið að endurstilla verðbótaútreikninginn á lánum til baka til þess tíma um það bil er lánskjaravísitalan (neysluvísitalan) var að hefja sig til flugs snemma árs 2008, þegar krónan var farin að veikjast alvarlega og verðbólgan að snaraukast frá því sem áður var. Ég ræddi um þetta í pistli í gær, vegna greinar sem Júlíus Sólnes ritaði í Morgunblaðið í gær. Í samræmi við þessa endurstillingu yrðu reiknaðar verðbætur frá þessum tíma og til dagsins í dag bakfærðar. Þetta eru bara tölur í tölvu. Engin viðbótareign hefur verið afhent lántakendum, aðeins bætt við skuldir þeirra sem forsendubrestinum nemur. Þess vegna væri ekki verið að taka peninga frá lánveitendum, aðeins lækka eftirstöðvar sem ofteknum verðbótunum nemur.

Að reikna verðbætur ofan á höfuðstól lánanna eftir að þessi forsendubrestur átti sér stað, og sem stigmagnaðist við bankahrunið s.l. haust, er óverjandi óréttlátt og ósanngjarnt. Það lýsir sér hreinlega eins og glæpsamlegu athæfi að hækka eftirstöðvar lána í takt við vísitöluna samtímis því að hækka eignir lánveitendanna sem því nemur.
Þetta hef ég fjallað um í öðrum pistli um það hvernig þeir sem skulda lán eru látnir hjálpa þeim sem eiga fé.

Í stað þess að fara í greiðsluverkfall, eins og fólk hefur verið að hóta samkvæmt fréttum og hér er til umræðu, þá væri ef til vill skynsamlegra og skárra fyrir fólk að halda áfram að greiða af láninu, með fyrirvara, miðað við stöðu lánsins á fyrri hluta ársins 2008 eða þann tímapunkt sem sanngjarnt væri að miða við. Sumir hafa bent á 1. janúar 2008. Með því móti væru lántakendur að sýna vilja sinn til að standa við upphaflegar forsendur eins og þær voru er lánið var tekið í hverju tilviki.

Háskalegt að borga ekki

Orð í Tíma töluð

Takk, Clemens Bomsdorf blaðamaður, fyrir skilninginn og skrifin.

Hér talar maður þjóðar sem neydd var til við Versali að undirrita uppgjafarsamning um stríðsskaðabætur nokkuð hliðstæðan þeim sem íslenska ríkisstjórnin skrifaði upp á í sambandi við Icesave-málið. Hann virðist því skilja þá hörmulegu stöðu sem Ísland lenti í varðandi Icesave-málið. Munurinn er þó sá að nauðungarsamningur íslensku ríkisstjórnarinnar er mun þyngri fyrir hvern íbúa Íslands en Þýskalands forðum.

Það er gott að vita til þess að vita að á Tímanum skuli starfa réttsýnt fólk með söguvitund og tilburði til að læra af sögunni með því að viðra réttlát og ábyrg sjónarhorn á málin.

Hegðun Breta og Hollendinga ekki sæmandi

Fjárfestingasjóður ríkis og atvinnulífs kemur í ljós

Hér kemur á daginn það sem ég fjallaði áður um í pistli um það hvort lífeyrissjóðsiðgjöld væru í reynd skattlagning. Þar bendi ég á m.a. að íslensku lífeyrissjóðirnir séu að miklu leyti nokkurs konar fjárfestingasjóður ríkisins og atvinnulífsins, en að nafninu til í eigu launþega, þótt þeir séu á ábyrgð launþega. Þeir hafa þó aðeins takmörkuð óbein áhrif á stjórn þeirra.
Launþegar tapa ef sjóðirnir ávaxta fé þeirra illa. Slíkt tap birtist í skerðingu lífeyrisréttinda sjóðsfélaga, eins og dæmin sanna. Það er til lítils að kallast eigandi að einhverju sem maður ræður ekki yfir! Sá sem ræður yfir því og stjórnar á það í raun og veru til lengri tíma litið; Í tilviki íslensku lífeyrissjóðanna ríkið og atvinnurekendur að miklu leyti.
Í pistlinum rek ég hvernig þetta kerfi er fjármagnað með hluta launa og launaígildis launafólks í landinu, eða allt að rúmlega 14% af launatekjum. Þar við mætti jafnvel bæta drjúgum hluta tryggingagjaldsins sem er núna orðið 7 % af launum starfsfólks hjá fyrirtækjum í almennri starfsemi.

Í hnotskurn er dæmið þetta: Launafólk á féð í lífeyrissjóðunum eins og það leggur sig, en hefur ekki fullan ráðstöfunarrétt yfir því. Hverjir þá? Að hálfu leyti atvinnurekendur og þar að auki hið opinbera í gegnum regluverk sitt um starfsemi lífeyrissjóða og tilmæli til stjórna lífeyrissjóðanna eins og nú er til umræðu.

Það hefur verið í höndum stjórna lífeyrisstjóðanna að ráðstafa þessu óhemju mikla fé sem þannig er sífellt að safnast upp. Um það má deila hvort þetta sé réttlátt fyrirkomulag, en það er annað mál.

Í umræddu máli um áformaða og þegar gerða sölu orkuauðlinda á gjafverði og missi á stjórn auðlinda úr höndum Íslendinga þá er hér gott tækifæri til að nýta sjóði landsmanna, lífeyrissjóðina, til að hamla gegn þeirri óheillaþróun og nýta féð í þágu þessara fjáreigenda, launafólksins, Íslendinga.

Til þess bærir aðilar hefðu betur athugað þetta fyrr og í tæka tíð áður en staðið var frammi fyrir orðnum hlut og skertum og glötuðum yfirráðarétti yfir auðlindinni. "Bónusinn" af þessum mistökum og þar af leiddu óhagræði mun því miður koma í ljós síðar í formi hækkaðra orkureikninga til almennings ef að líkum lætur.

Þetta sorglega og forkastanlega dæmi um sölu á hlutum í orkuauðlindunum á Reykjanesi úr landi og þar að auki á gjafverði og fáránlegum afborgunarkjörum ætti þó að vekja menn í stólum sínum í stjórnum lífeyrissjóðanna og minna þá á að þeim hefur verið falin mikil ábyrgð og trúað fyrir stórfé, ævisparnaði almennings sem hann hefur unnið fyrir í sveita síns andlitis við raunverulega vinnu. Þeim hefur verið falið það til varðveislu og ávöxtunar og góðra hluta; ekki til að taka þátt í fjárhættuspili einkarekinna fjármálafyrirtækja eins og gerðist fyrir bankahrunið íslenska.

Launþegar, formlegir eigendur á fé lífeyrissjóðanna, eiga heimtingu á að fé þeirra sé notað í þeirra þágu og því sé varið vel. - Eða er að koma í ljós núna að launþegar eigi í raun og veru ekki sparifé sitt? Að þetta sé í raun og veru dulinn fjárfestingasjóður ríkis og atvinnurekenda sem fjármagnar sig með skattlagningu á launþega í formi "iðgjalda" og launatengdra gjalda? Það er þá innlegg í kjaramálaumræðuna framvegis um endurskoðun forsendna um þessi mál, sem um munar .

Vilja hlut Geysis Green

Að leiðrétta lánin er sanngjarnt

Edvarð Júlíus Sólnes prófessor emeritus skrifar um sanngirni þess að bakfæra verðtryggingar-sjokkhækkunina sem orðið hefur á verðtryggðum lánum frá því fyrir bankahrun s.l. haust í ágætri grein, "Leiðréttum lánin", í Morgunblaðinu í dag á bls. 18. Það er fagnaðarefni að fræðimaður og prófessor og fyrrv. ráðherra í ofanálag riti um þessi mál. Aðrir mættu taka sér það til fyrirmyndar, eins og ég ræddi um í pistli mínum í gær.
Júlíus bendir á fáránleika þess að lán skuldara skuli hækka vegna verðtryggingarinnar við áfallið sem var við bankahrunið jafnframt því að eignir fjármagnseigenda og eigenda skuldakrafnanna hækkuðu að sama verðgildi. Þetta sé ekki sanngjarnt þar sem um kerfishrun er að ræða og algjöran forsendubrest varðandi lánakjörin sem skuldarar skrifuðu ekki upp á er lánin voru tekin á sínum tíma.

Ég er hjartanlega sammála Júlíusi um þessi atriði og hef auk þess skrifað nokkuð um þetta í pistlum mínum, t.d. um hið öfugsnúna í því að skuldarar greiði ómælt fé til fjármagnseigenda vegna verðtryggingarákvæða, nú þegar síst skyldi. Það er sanngjarnt að verðtryggingarvísitalan verði færð til baka í það sem hún var fyrir bankahrun; sumir hafa bent á allt aftur til fyrri hluta ársins 2008 er rosahækkun vísitölunnar var að hefjast. Það má og teljast sanngjarnt.
Það er rétt sem Júlíus bendir á að hér er aðeins um breytingu á eftirstöðvum verðtryggingarálags skulda að ræða, en ekki bein fjárútlát núna fyrir fjármagnseigandann. Áður álagðar verðbætur frá ofangreindum tímapunkti 2008 yrðu bakfærðar og eftirstöðvar skuldanna lækka sem því nemur og yrðu þá til samræmis við þá verðbólguþróun sem skuldarar hafa haft sem viðmið er þeir skrifuðu undir lánin á sínum tíma, þ.e. þá hafa þeir tekið mið af þeim verðbólguhraða sem þá var.
Það er ekkert vit né sanngirni í því að láta verðtrygginguna hækka út af rosahækkun verðtryggingarvísitölunnar sem varð 2008 og í kjölfar hrunsins. Það er í hæsta máta óréttlátt. Það er einnig í hæsta máta undarlegt að ríkisstjórn sem segist sérstaklega gæta hagsmuna launþega og alls almennings í landinu á stefnuskrá sinni skuli ekki vera búin að leiðrétta þessa verðtryggingarhækkun og sömuleiðis vegna myntkörfulánanna.

Annað mál er, að það er heldur ekkert réttlæti í því almennt séð að skuldarar skuli einir bera alla áhættuna af þróun vaxta og verðbólguþróun, en fjármagnseigendur enga. Sanngjarnt væri að þeirri áhættu væri skipt jafnt milli aðila, hvernig sem það væri nú útfært.
Það væri a.m.k. auðvelt að skipta verðtryggingarbreytingum lána til helminga.

Þetta skoðist í ljósi þess að í raun og veru er skuldarinn að gæta fjárins fyrir fjármagnseigandann á öllum lánstímanum. Þess vegna mætti þvert á móti segja að skuldarinn ætti að fá greitt fyrir að gæta fjárins fyrir fjármagnseigandann!
Ímyndið ykkur samlíkingu við sauðfé. Myndi einhver heilvita maður taka að sér að gæta fjárstofns fyrir fjáreiganda án þess að fá kaup fyrir? Ekki bara af greiðvikni í nokkra daga heldur jafnvel í 10-40 ár! Hvernig ætti fjáreigandinn að fara að því að gæta alls fjárins einn og sér, og ávaxta þar að auki? Hann yrði að ráða fólk í vinnu til þess.
Þetta vandamál hafa fjármagnseigendur leyst snilldarlega á þægilegan hátt eftir að peningar komu til sögunnar, en þá var hægt að umbreyta rauneignum í peninga og geyma þá - og það sem meira er, að láta aðra gæta þeirra í formi láns - og láta gæslumennina bera kostnaðinn (vexti) af því í þokkabót í stað þess að fá greitt fyrir! Sniðugt fyrir fjármagnseigendur! Er þetta sanngjarnt fyrirkomulag?

Allt að 12 milljón króna bílalán

Grímulaus skerðing tjáningarfrelsis og tjáningarleiða. Hvað segja Forman og Kant? Íslenska AGS-dæmið.

Þetta er einum of grímulaus aðför að varnarlausum almenningi. Þetta hljómar eins og veislubrandari en býr í haginn fyrir það að útiloka blogg og önnur tölvuskeyti milli manna eftir geðþótta yfirvalda (Rockefellers og slíkra). Sjálfsagt heitir þetta á yfirborðinu að koma vörnum við gegn meintum hryðjuverkamönnum sem liggja undir grun, en þaggar um leið niður í almenningi sem tjáir sig um þjóðfélagsmál og stjórnmál og heldur uppi gagnrýni á stjórnvöld.

Í þessu sambandi má benda á afar athygliverða blaðagrein um viðtal við Milos Forman kvikmyndaleikstjóra í Morgunblaðinu sunnudaginn 23. ágúst 2009, s. 18-19. Þar greinir hann m.a. frá reynslu sinni af að lifa í þjóðfélögum bæði nasisma og kommúnisma. Greindi hann frá þeirri skoðun sinni að lykilatriði eftir valdatöku Hitlers og nasista í Þýskalandi á fjórða áratug 20. aldar var að ná fjölmiðlum heima fyrir strax á sitt vald, "múlbinda þá", og stjórna alfarið hvað í þeim birtist. Þá er greið leið til að miðla fréttum og upplýsingum sem þóknast yfirvöldum og sleppa því sem gæti afhjúpað myrkraverk þeirra og tafli þeirra með óupplýstan almenning. "Sannleikurinn" er þar með búinn til og þegnarnir verða eins og strengjabrúður sem haga sér í samræmi við hann, en hafa verra af ella. Forman segir að "frjálsir fjölmiðlar og tjáningarfrelsi er mikilvægasta uppfinning lýðræðisins".

Hvernig er ástandið í þessum málum hér á Íslandi í dag? Góð spurning!

Tökum aðeins eitt dæmi sem snertir eitt lykilatriði í umræðunni um efnahagsmálin hérlendis núna: Hvers vegna kemur ekki fram haldbær skýring á hávaxtastefnunni sem rekin er gegnum Seðlabankann? Seðlabankastjórar hafa komið fram á nokkurra vikna fresti og farið með sömu rulluna í véfréttastíl um að halda þurfi uppi háum vöxtum til að ná niður verðbólgu og til að laða að erlent fjármagn til landsins og halda því sem hér er þegar og þar með til að rétta efnahagslíf landsins af, gera fjármálastefnu landsins trúverðuga í augum umheimsins o.s.frv. -
Á meðan er verið að rústa efnahagslífi landsins sem halda átti á lífi með þessari stefnu! Hávaxtastefnan er að gera fyrirtæki og heimili og skuldaþjáð fólkið sem þar hefur dvalið gjaldþrota. Þeir sem hlífa skyldi eru látnir borga fyrir afleiðingar þessarar stefnu. Almenningi hefur verið gert að trúa þessu og fræðimenn sem ættu að vita betur tjá sig ekki um málið eða ekki að öllu leyti.

Hvar eru allir aðrir starfsmenn Seðlabankans, allir prófessorar og kennarar í t.d. hagfræðum og þjóðfélagsfræðum og heimspeki í háskólum landsins, allt opinberir starfsmenn? Af hverju tjá þeir sig ekki um málið og önnur mál sem brenna á þjóðinni núna svo eftir verði tekið í ræðu og riti? Til dæmis hér á blogginu, sem væri auðveldasta leiðin og sú fljótvirkasta og gæti náð til sem flestra landsmanna! Eru þeir allir sammála þessum rökum og meinvillum? Eða hefur þeim verið bannað að tjá sig á opinberum vettvangi? Þora þeir það ekki? Er þeim gerð ber grein fyrir því að áskrift þeirra á mánaðarlaunum frá ríkinu gæti verið í hættu ef þeir tjá sig?
Á þessu eru þó einstaka undantekningar og spurning er hvort það sé þá vegna þess að þeir flytji mál sem falla stjórnvöldum vel eða þeir telji sjálfir að svo sé.

Ég bendi þessu ágæta og menntaða fólki og öðrum á grundvallarrit um rétt opinberra starfsmanna til að tjá sig sem sérfræðingar utan starfs síns, þ.e. ekki sem embættismenn, heldur sem einstaklingar; Það er ritið "Svar við spurningunni: Hvað er upplýsing?" eftir Immanuel Kant (1724-1804), samið í einveldisríkinu Prússlandi 1784. Ritið er til á íslensku og var birt í Skírni nr. 167, 1993, s. 379-386. Kant segir þar í upphafi greinarinnar:

"Upplýsing er lausn mannsins úr viðjum þess ósjálfræðis sem hann á sjálfur sök á. Ósjálfræði er vanhæfni mannsins til að nota eigið rökvit án handleiðslu annarra. Maðurinn á sjálfur sök á þessu ósjálfræði þegar orsökin er ekki skortur á hyggjuviti heldur vöntun á einurð og hugrekki til að nota hyggjuvit sitt án handleiðslu annarra. Einkunnarorð upplýsingarinnar eru því "Sapere aude!", hafðu hugrekki til að nota þitt eigið hyggjuvit!"

Áfram með hávaxtadæmið og AGS:
Þegar við blasir að hávaxtastefnunni er haldið til streitu þrátt fyrir landeyðinguna sem af henni hlýst núna þá berast böndin að annarri ástæðu en þeirri að óskynsemi ráði ríkjum í Seðlabankanum, þ.e.: Íhlutun og fyrirmæli Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS), International Monetary Fund (IMF)!

Þá kemur stóra málið sem þjóðin á rétt á að vera upplýst um og fá að tjá sig um og velja hvaða leiðir hún vill fara:
Er sú stefna sem mörkuð er af AGS og ríkisstjórnin og Seðlabankinn eru skikkuð til að framfylgja út í ystu æsar yfirhöfuð besta leiðin fyir íslensku þjóðina? Það hefur mér vitanlega enginn lagt fram opinberlega heildstætt atburðayfirlit (scenario) yfir hvað yrði líklega upp á teningnum ef leið AGS yrði hafnað; hvort líklegt er að sama landeyðingin og þrælafjötrar yrðu útkoman til lengri tíma litið eins og líklegt er að verði afleiðingin af stefnu AGS. Ég hygg að svo verði ekki. Sú leið yrði á forsendum íslensku þjóðarinnar en ekki erlendra ríkja og efnahagskerfa þeirra.

Í þessu sambandi er vert að benda á afar athygliverða grein í Morgunblaðinu í dag, 30.8.2009, s. 36, eftir Gunnar Skúla Ármannsson lækni: "Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn klikkar ekki". Í greininni dregur Gunnar upp skýra mynd í grófum dráttum af venjubundinni atburðarás í þeim löndum sem AGS "veitir aðstoð" til: AGS kemur til skjalanna þegar efnahagskerfi lands er strandað og bankar gjaldþrota, fyrirskipar háa stýrivexti, sem leiðir til gjaldþrots fyrirtækja og heimila í stórum stíl, fyrirskipar mikinn niðurskurð í ríkisútgjöldum s.s. heilbrigðiskerfi og tryggingakerfi samhliða einkavæðingu sem leiðir til verðhækkana á þeirri þjónustu og til atvinnuleysis og enn verra ástands og meiri skuldsetningar almennings. Að lokum verður farið í að selja það sem til er verðmætt í landinu, þ.e. auðlindir þess. Þar með eru þjóðinni allar bjargir bannaðar og hún getur aldrei greitt lán sín, bara rétt skrimt. - Er þessi rás atburða ekki farin að minna óþyrmilega á það sem hefur verið að gerast hér á Íslandi?

Í stuttu máli hafa inngrip AGS gjarnan orðið til þess að sjálfbærni landa hefur glatast við það að auðlindir þeirra, sem eru lykill að sjálfbærni þeirra, komast í hendur annarra landa og/eða að innlendar framleiðsluafurðir þeirra eru fluttar út til að greiða fyrir skuldir. Fátækt og eymd ríkir þar eftir í landinu meðan arðránsþjóðirnar lifa í vellystingum. (Ég tek það fram að þessum orðum er ekki ætlað að vera einhver "kommúnistaáróður", fjarri fer því, heldur að benda á grundvallarvalkosti sem þjóðin stendur frammi fyrir núna, sumpart í framhaldi af pistli mínum um íslenskar lífslindir og lífsstíl). 

Góð innlegg í þessi mál eru margar greinar í bókinni "Christianity and Ecology: Seeking the well-being of earth and humans", 2000. (Frábær bók með greinum eftir ýmsa höfunda um umhverfissiðfræði, afleiðingar hagvaxtar á umhverfið o.fl. Fékkst í Bóksölu stúdenta, Rvík). Þar má benda á greinar í þessu sambandi sem koma inn á hrikalegar afleiðingar "björgunarstarfs" IMF í ýmsum löndum, t.d. "Population, Consumption, Ecology: The triple problematic" eftir Daniel C. Maguire sem bendir á t.d. hvernig landrýmissnauð lönd eins og Holland haga sér gagnvart fátækum löndum til að komast yfir afurðir þeirra (á s. 408-409). Einnig greinin "Christianity, Economics and Ecology" eftir John B. Cobb jr., sem kemur inn á völd alþjóðastofnana eins og IMF og World Bank og fjölþjóðlegra fyrirtækja (á s. 509-510) í þessu sambandi.

 

Forsetinn geti lokað Netinu

Grímulaus skerðing tjáningarfrelsis og tjáningarleiða. Hvað segja Forman og Kant? Íslenska AGS-dæmið.

(ATH: þetta er sami pistillinn og hér næst að ofan; Hann vistaðist óvart hér fyrst um sinn án þess að tengjast við fréttina "Forsetinn geti lokað Netinu" á mbl.is 30.8.2009 undir liðnum "Tækni og vísindi", eins og ætlunin var).

Þetta er einum of grímulaus aðför að varnarlausum almenningi. Þetta hljómar eins og veislubrandari en býr í haginn fyrir það að útiloka blogg og önnur tölvuskeyti milli manna eftir geðþótta yfirvalda (Rockefellers og slíkra). Sjálfsagt heitir þetta á yfirborðinu að koma vörnum við gegn meintum hryðjuverkamönnum sem liggja undir grun, en þaggar um leið niður í almenningi sem tjáir sig um þjóðfélagsmál og stjórnmál og heldur uppi gagnrýni á stjórnvöld.

Í þessu sambandi má benda á afar athygliverða blaðagrein um viðtal við Milos Forman kvikmyndaleikstjóra í Morgunblaðinu sunnudaginn 23. ágúst 2009, s. 18-19. Þar greinir hann m.a. frá reynslu sinni af að lifa í þjóðfélögum bæði nasisma og kommúnisma. Greindi hann frá þeirri skoðun sinni að lykilatriði eftir valdatöku Hitlers og nasista í Þýskalandi á fjórða áratug 20. aldar var að ná fjölmiðlum heima fyrir strax á sitt vald, "múlbinda þá", og stjórna alfarið hvað í þeim birtist. Þá er greið leið til að miðla fréttum og upplýsingum sem þóknast yfirvöldum og sleppa því sem gæti afhjúpað myrkraverk þeirra og tafli þeirra með óupplýstan almenning. "Sannleikurinn" er þar með búinn til og þegnarnir verða eins og strengjabrúður sem haga sér í samræmi við hann, en hafa verra af ella. Forman segir að "frjálsir fjölmiðlar og tjáningarfrelsi er mikilvægasta uppfinning lýðræðisins".

Hvernig er ástandið í þessum málum hér á Íslandi í dag? Góð spurning!

Tökum aðeins eitt dæmi sem snertir eitt lykilatriði í umræðunni um efnahagsmálin hérlendis núna: Hvers vegna kemur ekki fram haldbær skýring á hávaxtastefnunni sem rekin er gegnum Seðlabankann? Seðlabankastjórar hafa komið fram á nokkurar vikna fresti og farið með sömu rulluna í véfréttastíl um að halda þurfi upp háum vöxtum til að ná niður verðbólgu og til að laða að erlent fjármagn til landsins og halda því sem hér er þegar og þar með til að rétta efnahagslíf landsins af, gera fjármálastefnu landsins trúverðuga í augum umheimsins o.s.frv. -
Á meðan er verið að rústa efnahagslífi landsins sem halda átti á lífi með þessari stefnu! Hávaxtastefnan er að gera fyrirtæki og heimili og skuldaþjáð fólkið sem þar hefur dvalið gjaldþrota. Almenningi hefur verið gert að trúa þessu og fræðimenn sem ættu að vita betur tjá sig ekki um málið eða ekki að öllu leyti.

Hvar eru allir aðrir starfsmenn Seðlabankans, allir prófessorar og kennarar í t.d. hagfræðum og þjóðfélagsfræðum og heimspeki í háskólum landsins, allt opinberir starfsmenn? Af hverju tjá þeir sig ekki um málið og önnur mál sem brenna á þjóðinni núna svo eftir verði tekið í ræðu og riti? Til dæmis hér á blogginu, sem væri auðveldasta leiðin og sú fljótvirkasta og gæti náð til sem flestra landsmanna! Eru þeir allir sammála þessum rökum og meinvillum? Eða hefur þeim verið bannað að tjá sig á opinberum vettvangi? Þora þeir það ekki? Er þeim gerð ber grein fyrir því að áskrift þeirra á mánaðarlaunum frá ríkinu gæti verið í hættu ef þeir tjá sig?
Á þessu eru þó einstaka undantekningar og spurning er hvort það sé þá vegna þess að þeir flytja mál sem falla stjórnvöldum vel eða þeir telji sjálfir að svo sé og því engin persónuleg áhætta.

Ég bendi þessu ágæta og menntaða fólki og öðrum á grundvallarrit um rétt opinberra starfsmanna til að tjá sig sem sérfræðingar utan starfs síns, þ.e. ekki sem embættismenn, heldur sem einstaklingar; Það er ritið "Svar við spurningunni: Hvað er upplýsing?" eftir Immanuel Kant (1724-1804). Ritið er til á íslensku og var birt í Skírni nr. 167, 1993, s. 379-386. Kant segir þar í upphafi greinarinnar:

"Upplýsing er lausn mannsins úr viðjum þess ósjálfræðis sem hann á sjálfur sök á. Ósjálfræði er vanhæfni mannsins til að nota eigið rökvit án handleiðslu annarra. Maðurinn á sjálfur sök á þessu ósjálfræði þegar orsökin er ekki skortur á hyggjuviti heldur vöntun á einurð og hugrekki til að nota hyggjuvit sitt án handleiðslu annarra. Einkunnarorð upplýsingarinnar eru því "Sapere aude!", hafðu hugrekki til að nota þitt eigið hyggjuvit!"

Áfram með hávaxtadæmið: Þegar við blasir að hávaxtastefnunni er haldið til streitu þrátt fyrir landeyðinguna sem af henni hlýst núna þá berast böndin að annarri ástæðu en þeirri, að óskynsemi ráði ríkjum í Seðlabankanum, þ.e.: Íhlutun og fyrirmæli Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS), International Monetary Fund (IMF)!

Þá kemur stóra málið sem þjóðin á rétt á að vera upplýst um og fá að tjá sig um og velja hvaða leiðir hún vill fara:
Er sú stefna sem mörkuð er af AGS og ríkisstjórnin og Seðlabankinn eru skikkuð til að framfylgja út í ystu æsar yfirhöfuð besta leiðin fyir íslensku þjóðina? Það hefur mér vitanlega enginn lagt fram opinberlega heildstætt atburðayfirlit (scenario) yfir hvað yrði líklega upp á teningnum ef leið AGS yrði hafnað; hvort líklegt er að sama landeyðingin og þrælafjötrar yrðu útkoman til lengri tíma litið eins og líklegt er að verði afleiðingin af stefnu AGS. Ég hygg að svo verði ekki. Sú leið yrði á forsendum íslensku þjóðarinnar en ekki erlendra ríkja og efnahagskerfa þeirra.

Í þessu sambandi er vert að benda á afar athygliverða grein í Morgunblaðinu í dag, 30.8.2009, s. 36, eftir Gunnar Skúla Ármannsson lækni: "Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn klikkar ekki". Í greininni dregur Gunnar upp skýra mynd í grófum dráttum af venjubundinni atburðarás í þeim löndum sem AGS "veitir aðstoð" til: AGS kemur til skjalanna þegar efnahagskerfi lands er strandað og bankar gjaldþrota, fyrirskipar háa stýrivexti, sem leiðir til gjaldþrots fyrirtækja og heimila í stórum stíl, fyrirskipar mikinn niðurskurð í ríkisútgjöldum s.s. heilbrigðiskerfi og tryggingakerfi samhliða einkavæðingu sem leiðir til verðhækkana á þeirri þjónustu og til atvinnuleysis og enn verra ástands og meiri skuldsetningar almennings. Að lokum verður farið í að selja það sem til er verðmætt í landinu, þ.e. auðlindir þess. Þar með eru þjóðinni allar bjargir bannaðar og hún getur aldrei greitt lán sín, bara rétt skrimt.

Í stuttu máli hafa inngrip AGS gjarnan orðið til þess að sjálfbærni landa hefur glatast við það að auðlindir þeirra sem eru lykill að sjálfbærni þeirra komast í hendur annarra landa og/eða innlendar framleiðsluafurðir þeirra eru fluttar út til að greiða fyrir skuldir. Fátækt og eymd ríkir þar eftir í landinu meðan arðránsþjóðirnar lifa í vellystingum. (Ég tek það fram að þessum orðum er ekki ætlað að vera einhver "kommúnistaáróður", fjarri fer því, heldur að benda á grundvallarvalkosti sem þjóðin stendur frammi fyrir núna, sumpart í framhaldi af pistli mínum um íslenskar lífslindir og lífsstíl). 

Góð innlegg í þessi mál eru margar greinar í bókinni "Christianity and Ecology: Seeking the well-being of earth and humans", 2000. (Frábær bók um greinum eftir ýmsa höfunda um umhverfissiðfræði, afleiðingar hagvaxtar á umhverfið o.fl. Fékkst í Bóksölu stúdenta, Rvík).
Þar má benda á greinar í þessu sambandi sem koma inn á hrikalegar afleiðingar "björgunarstarfs" IMF í ýmsum löndum, t.d. "Population, Consumption, Ecology: The triple problematic" eftir Daniel C. Maguire sem bendir á t.d. hvernig landrýmissnauð lönd eins og Holland haga sér gagnvart fátækum löndum til að komast yfir afurðir þeirra (á s. 408-409). Einnig greinin "Christianity, Economics and Ecology" eftir John B. Cobb jr., sem kemur inn á völd alþjóðastofnana eins og IMF og World Bank og fjölþjóðlegra fyrirtækja (á s. 509-510) í þessu sambandi.