Hunsa ber kúgun

Allir sem vilja ekki láta kúga sig hunsa hótanir kúgara með samstilltum viðbrögðum.

Ef einhver aðili reynir að kúga aðra eftir sínum vilja, t.d. með hótunum um óhagstæð viðskiptakjör eða um að hætta að kaupa af þeim vörur og þjónustu, geta allir þeir sem hótað er gert slíka kúgunartilraun að engu með því að taka sig saman um að gegna í engu slíkri hótun.
Þá gæti kúgarinn ekki látið verða af hótunum sínum nema með því að skaða sjálfan sig mest, við það að allir þessir aðilar hætta að versla við hann.
Með slíku samstilltu átaki, eða “þegjandi” samkomulagi um að hunsa slíkar hótanir kúgara, er hótunarvald hans gert að engu.
Ef hann vill þá ekki hafa verra af sjálfur mun hann því ekkert láta verða af hótunum sínum.

Ein afleiðing af kúguninni væri sú að hinir kúguðu myndu auka innbyrðis viðskipti sín á milli í staðinn með tilheyrandi vexti í eigin starfsemi, en kúgarinn sæti uppi með sinn varning eins og svartapétur eftir að hafa þannig málað sig út í horn.
Hann félli þar með á eigin bragði.

Enginn á að láta kúga sig með þessum hætti vegna þess að þá gengur kúgarinn á lagið og hinir kúguðu verða kúgaðir áfram í vaxandi mæli. Þar í felst mikið tap fyrir þá, óendanlega mikið meira en það sem þó fólst í upphaflegri kúgun.

Hér á kreiki eru margar hótanir og blikur um kúgun þessa dagana og víða í heiminum, nær og fjær.
Með samstilltu átaki, í hóp eða formlegum sem óformlegum samtökum, er hægt að bregðast við hótunum einfaldlega með því að "gera ekki neitt" annað en að benda á og viðhalda samtakamættinum um þá lýðræðislegu sýn að láta ekki kúgast.

Endurskilgreining á sjálfstæði þjóðar í samhengi samtímans

Þátturinn Silfur Egils í gær, 31.10.2010, er allrar athygli verður. Ekki síst fyrir þá sem fyrirfram hafa tekið upp þá skoðun að vera á móti ESB og jafnvel á móti umræðum um kosti þess og galla, sem er enn verri afstaða og hættuleg hagsmunum þjóðarinnar. Slík afstaða manna virðist mótast af rómantískum tilfinningum einum saman en ekki raunsæi.
Eða, hvernig er hægt að taka vitræna afstöðu um þýðingarmikil mál án þess að skoða þau á sem hlutlausastan hátt áður en tilfinningum er hleypt að dómarasætinu?!

Heitustu þjóðernissinnarnir ganga ekki erinda föðurlandsvinarins Einars Þveræings um að halda "sjálfstæði" landsins, telji þeir svo, með því að hafna samstarfi við stórveldin umhverfis. Þvert á móti.
Við stöndum frammi fyrir því nú að endurskilgreina hvað felst í "sjálfstæði" þjóðar í heimsþorpinu Jörð, efnahagslega og stjórnmálalega séð, og hvernig því sjálfstæði í skilningi samtímans verður helst náð og varðveitt til lengri tíma litið í friði.

Ég er að sjálfsögðu fylgjandi sem mestri og bestri upplýstri umræðu um ESB-aðild. Viðmælendur Egils í þættinum í dag drógu upp afar þýðingarmikil atriði, sem ekki hafa verið áberandi í "umræðunni" (gagnstæðum upphrópunum) hérlendis hingað til:
Að hugsa til framtíðar í langtímasamhengi og láta af "stórveldið Ísland"-hugsunarhættinum.

Einnig held ég að almenningur geri sér ekki fulla grein fyrir því að núverandi stefnuleysi og óvissa um efnahagslegan ramma um atvinnulífið á Íslandi, séð frá bæjardyrum hugsanlegra erlendra fjárfesta og viðskiptaaðila, er þess valdandi að þeir halda að sér höndum. Stöðnunin og afturförin hérlendis undanfarin tvö ár sannar það.
Hér mun ekkert afgerandi gerast til að koma framleiðslu- og gjaldeyrisskapandi atvinnulífi landsins á gott og uppbyggilegt skrið fyrr en þessir þættir eru komnir í fastar og trúverðugar skorður. Tal um annað er blekking! Eða, hver vill stinga hendinni í bullandi suðupott, þar sem ekki sést einu sinni hvað er verið að sjóða?

Það er auðvitað hárrétt sem Michel Rocard, fyrrv. forsætisráðherra Frakklands, bendir á að Ísland er peð á vettvangi stjórnunar alþjóðlegra efnahagsmála og stjórnmála. Það mun lítið verða um meint sjálfstæði og fullveldi Íslands utan stórra sambanda í því kapphlaupi og keppni stórþjóða sem er í uppsiglingu hér á norðurslóðum nú þegar og í sívaxandi mæli í framtíðinni. Hrokafullur þjóðarrembingur frá Íslands hálfu mun mega sín lítils í þeim leik.
Halda menn til dæmis að þorskastríð Íslendinga við Breta á áttunda áratug 20. aldar hefði verið eins “friðsælt” ef bæði löndin hefðu ekki verið í sama hernaðarbandalaginu?

Þeir sem hafna raunverulegri umræðu um ESB-aðild og allri hjálp til að efla þá umræðu og fela sig á bak við lítt ígrundaða eða órökræna sleggjudóma ættu að hugsa sinn gang og íhuga hina miklu ábyrgð sína. Þar er um að ræða aðila bæði til sjávar og sveita. Þeir ættu einnig að íhuga það alvarlega hvort farsælla sé að finna bestu lausnina fyrir þjóðarheildina og almenning í landinu eða halda sérhagsmunum til streitu. Hvernig er vænlegast að varðveita sið og frið í landinu?

Ég held að það sé ekki fleipur sem hinn reyndi stjórnmálamaður Rocard hélt fram um að horft verði til reynslu og hæfni Íslendinga í hinum ýmsu málefnum sem varða veru og lífsbjargir á norðurslóðum, ekki síður en Norðmanna. Þetta áréttaði hann í fyrirlestri í dag í Háskóla Íslands og bætti við þeirri ráðleggingu til okkar Íslendinga, að hvað svo sem við ákvæðum að gera í utanríkismálum og á alþjóðlegum vettvangi að þá þyrftum við að fylkja okkur í liði einhverrar stórrar efnahagsheildar svo ekki yrði einfaldlega vaðið yfir okkur og hagsmuni okkar.
Í fyrirliggjandi viðhorfum stórvelda um mikilvægi norðurslóða liggja ýmis spennandi tækifæri fyrir íslenskt atvinnulíf á flestum sviðum efnahagslífsins. Hvernig væri að fara að huga markvisst að þeim möguleikum og uppbyggingu þar að lútandi til lands og sjávar í samvinnu við viðeigandi þjóðir? Það er ekki seinna vænna.

Og, gera einnig eitthvað róttækt í því að fá hærra og sanngjarnara verð fyrir raforkuna, sem hingað til hefur farið fyrir slikk ofan í einhæfa arðránshít þar sem málmbræðslurnar eru. Þar verður að huga að öðrum kostum án tafar. Úrelt hreppapólitík skammsýnna stjórnmálamanna og annarra ráðamanna um “álver heim í hérað”, eins og ríkti um kaup skuttogara hér fyrir nokkrum áratugum án tillits til heildarhagkvæmni, verður að víkja.

Það er tímabær og grafalvarleg áminningin sem röksnjall Njörður P. Njarðvík benti á í lokin í umræðuþætti Egils um það hvers vegna "dýrin" á bænum urðu um síðir að taka völdin: Láta lífið ella!
Vilja stjórnmálamenn og ráðandi öfl í þjóðfélaginu framkalla slíkt ástand á Íslandi? (Það er að vísu þegar brostið á í formi atgervisflótta frá landinu eins og Andri Geir benti á!). Ég held ekki, en þau gera sér ef til vill ekki grein fyrir þeim möguleika; sjá ef til vill ekki út fyrir hina háu múrveggi sérhagsmunanna að tímar slíkra þröngsýnna sjónarmiða meðal lítillar þjóðar eru taldir.

Össur fundaði með Rocard

Heilvita menn og hávaxtastefna

Þeir sem sjá vilja og hafa efni til hugsunar milli eyrnanna og skynsemi til að nýta það gera sér grein fyrir því að þær forsendur sem sagðar hafa verið fyrir hávaxtastefnu Seðlabanka Íslands frá því skömmu eftir bankahrunið í október 2008 hafa ekki átt við rök að styðjast, svo vægt sé til orða tekið. 
Klifað hefur verið á því af hálfu Seðlabankans og stjórnvalda að verja þyrfti gengið með því að halda uppi háu vaxtastigi.
Á móti þeim rökum hefur margoft verið bent á að meðan gjaldeyrishöft eru við lýði þarf ekki jafnframt himinháa vexti til þess.
Þetta var vitað mál fyrirfram og reynslan sannar þá skoðun.
Það er ekki seinna vænna en að málsmetandi aðilar fari að andmæla þessari vitleysu. (Það eru náttúrulega aðrir en þeir sem hagnast hafa á hávaxtastefnunni).

Á þessari bloggsíðu hefur margoft verið bent á hugsunarvilluna sem hefur verið allsráðandi um vaxtastefnuna hjá Seðlabankanum. Stefna Seðlabankans hefur verið þveröfug við gamlar og góðar kenningar um fjármála- og vaxtastefnu hins opinbera, sem og heilbrigða skynsemi.
Þar má benda á pistil um Hundalógik hávaxtastefnunnar og pistil um Haldlaus hávaxtarök.

Heilvita menn sjá þessa vitleysu, eins og hún snýr að almenningi og skuldugum heimilum og skuldugum fyrirtækjum ekki síður.
Mér dettur ekki í hug annað en að gefa mér þá forsendu að starfsmenn og stjórnendur Seðlabankans séu bæði þrælmenntað og skynsamt fólk.
Í ljósi þess verður að spyrja: Hvers vegna hefur þá hávaxtastefnan verið við lýði úr því að gjaldeyrishöftin hafa staðið óhögguð áfram?

Ef við útilokum að þekkingarleysi og dómgreindarleysi  í Seðlabankanum valdi, þá hlýtur Seðlabankinn að vera undir aga og stjórn annarra aðila.
Hverjir gætu þeir þá verið?
Er það Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn eða fjármagnseigendur, innlendir og erlendir, sem eiga fé og digra sjóði á háum innlánsvöxtum eða "traustum" hávaxtaberandi skuldabréfum íslenska ríkissjóðsins? Hvað um það, afleiðingin er sú sama fyrir skuldara.

Með hávaxtastefnunni hafa allir skuldarar á Íslandi, heimili og fyrirtæki, verið að greiða þeim sem best eru staddir fjárhagslega háar vaxtagreiðslur, þegar síst skyldi í þokkabót.
Vaxtagreiðslurnar hafa nánast verið millifærðar beint frá þrælpíndum skuldurum (skuldaþrælum) til innistæðueigenda. Það sem kórónar vitleysuna er svo verðtrygging lána sem hingað til hefur verið útfærð þannig að allri áhættu af verðlagsþróun er velt yfir á skuldara 100%.
Þetta er það réttlæti sem almenningi á Íslandi í góðri trú hefur verið boðið upp á.

Almenningur, skuldugu heimilin og skuldugu fyrirtækin, geta ekki staðið undir þessu til lengdar. Hvers vegna ættu þau að gera það?

Telja eitthvað bogið við íslenska peningastefnu

Til hamingju með umhverfisverðlaunin, Ómar

Það er reglulegt ánægju- og fagnaðarefni að Ómar Ragnarsson skuli fá svona viðurkenningu og umbun fyrir hugsjónastarf sitt til verndar náttúruarfi Íslands. Það er svo sannarlega tímabært og þó fyrr hefði verið, þar sem Ómar hefur látið verkin tala í þessum efnum svo eftir er tekið hérlendis og erlendis.

Ómar og aðrir sem sýnt hafa í verki hug og dug til þess verks eiga mikinn heiður skilið.
Því miður eru það ekki margir sem koma í snarhasti í hugann í þessu samhengi, en þó má nefna lærimeistarann og náttúruþulinn Guðmund P. Ólafsson, bókahöfund með meiru (höf. að Hálendi Íslands og fleiri perlum). 
Þeirra og slíkra verður minnst af komandi kynslóðum Íslendinga með þakklæti og aðdáun á þeim skilningi og baráttuhug sem þeir sýndu gagnvart heimkynnum okkar, Íslandi, svo að þær mættu eins og við og horfnar kynslóðir njóta "landsins sem lengi var".

Ómar fékk umhverfisverðlaun

Tölulegar staðreyndir á hreint - Hvílum tilfinningaþrungna sleggjudóma

Hver svo sem afstaða okkar hvers um sig er til aðildar Íslands að Evrópusambandinu þá þurfum við fyrst og fremst að fá tölulegar staðreyndir á hreint til að geta metið með sem hlutlægustum hætti ávinning og kostnað af aðildinni fyrir þjóðarbúið hagrænt séð.
Við megum ekki láta tilfinningarnar einar hlaupa með okkur í gönur né leyfa áróðursöflunum einum á báða bóga móta afstöðu okkar eða afstöðuleysi án þess að kynna okkur málin sjálf á eigin forsendum.
Við sem almenningur brenndum okkur illilega á því að treysta aðeins á "vit", "réttsýni" og "heiðarleika" "kerfisins" á efnahags- og stjórnmálasviði á Íslandi undanfarin ár.
Nú er ekki seinna vænna en að við verðum virkir þátttakendur í lýðveldinu Íslandi og skoðum málin sjálf og myndum okkur vitræna skoðun og veitum fulltrúum okkar bæði á Alþingi og í stjórnsýslukerfi landsins öflugt og virkt aðhald - með viti.

Vonandi fer nú eitthvað að gerast í upplýsingamálum um væntar afleiðingar aðildar Íslands að ESB svo að umræðan um þessi mál verði framvegis ekki ofurseld einstrenginslegu karpi og heitingum á tilfinningalegum nótum þar sem rakalegan grundvöll hefur skort um þau atriði málsins sem varða hagrænar stærðir; bæði hjá fylgjendum og andstæðingum aðildar.
Í versta falli hafa óprúttin sérhagsmunaöfl leitast við að lita umræðuna á sínum forsendum en ekki með almannahag fyrir augum, eða þá af þröngsýni eða heimsku. Endanleg ákvörðun um aðild má ekki stjórnast af heilaþvotti slíkra afla á almenningi.

Annar handleggur er að gera upp við sig hvaða þýðingu regluverk ESB og agi þess hefur gagnvart embættismannakerfi og stjórnvöldum hérlendis til að tryggja að aðilar og stofnanir á viðskiptasviði fari að lögum svo að líklegt sé að gripið sé inn í áður en eitthvað fer alvarlega úrskeiðis eins og gerðist í íslensku efnahagslífi í aðdraganda hrunsins 2008.

Loks kemur svo væntanlega fram fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um málið hvaða málaflokkar og mál yrðu áfram í óskoraðri umsjá og forsjá Íslands, og hver ekki, eftir hugsanlega inngöngu í ESB

Að öllum þessum og þvílíkum atriðum komnum á hreint getum við síðan tekið afstöðu hver fyrir sig að teknu tilliti til allra veigamikilla þátta, þar á meðal hinna tilfinningalegu.

Það varðar almannahag á Íslandi að um aðild að ESB verði tekin upplýst en ekki óupplýst og fávísleg ákvörðun.

Ísland á nú rétt á ESB-styrk

Bull-siður án tölulegra raka

Enn á ný koma úr þessum ranni afdrifaríkar yfirlýsingar fyrir almenning þessa lands, sérstaklega skuldug heimili og fyrirtæki án þess að töluleg gögn fylgi með til rökstuðnings. 
Skemmst er að minnast yfirlýsinga viðskipta- og efnahagsráðherra og seðlabankastjóra sjálfs um þessi mál án þess að þeir styddu þær með tölulegum gögnum til sannindamerkis.

Þetta virðist orðinn algjör siður hjá þeim og mörgum öðrum að tala út í loftið í krafti embættis síns án þess að styðja mál sitt (bulla) og ákvarðanir með tölulegum rökum sem sýni fram á hvers vegna þeir haldi skoðun sinni fram "í þágu almannahagsmuna".
Einungis á grunni tölulegra gagna er hægt að ræða efnislega um málið jafnt sem siðferðis- og tilfinningalega, ekki síst til að forðast óþarfa misskilning.

Þetta er ólíðandi og að óbreyttu kyndir það undir hugmyndum um að ekki sé allur sannleikurinn sagður í málinu.
Er það gert af "tillitssemi" við almenning til að forða honum frá óþarfa skelfingu eða er verið að svína á almenningi? Það er spurning dagsins.

Í þágu almannahagsmuna

Drekarnir eiga samleið

Það er hið besta mál að efla samskiptin við Kína, og þó fyrr hefði verið.
Auk þess væntanlega að fela í sér ávinning fyrir báða aðila gerir það stöðu Íslands sterkari í margumræddu "alþjóðasamfélagi", sem ekki hefur verið okkur allt of hliðhollt upp á síðkastið hér vestra.
Hér hafa bæði innlendir og erlendir óskaplega óprúttnir fjárglæframenn og fyrirtæki þeirra og bankar í vestrænum fjármálaheimi leikið efnahag Íslands grátt og kenna svo skammsýnum íslenskum almenningi um allt saman.
Þess vegna er afar mikilvægt að Ísland skapi sér sterkari samningsstöðu út á við með því að efla viðskipti og vinsamleg samskipti við fleiri blokkir en þá evrópsku. Þar erum við að ræða um t.d. Kína og NAFTA.

Kína er mjög athygliverður kostur vegna þess að ég held að við eigum samleið að ýmsu leyti í menningarlegu tilliti auk hins viðskiptalega. Sú samleið er djúpstæð og felst í gömlum menningararfi og þjóðareinkennum sem að sumu leyti eru afar frábrugðin, en að öðru leyti svipuð.

Ræddi drekasvæðið í Kína

Sérhagsmunir eða almannahagur

Stjórnmálamenn, ekki síst alþingismenn og ráðherrar, ættu að temja sér að halda hagsmunum almennings á lofti fremur en sérhagsmunum. Sérstaklega er neyðarlegt ef þeir verða uppvísir að skollaleik tveggja skjalda í þeim efnum, eða að væna aðra um tiltekin óæskileg viðhorf sem þeir sjálfir hafa. Talandi um heiðarleika og réttsýni!

Þeim mun aftur á móti vel farnast ef þeir temja sér gullna reglu í samskiptum sínum við þjóðina alla.

Ég hugsa að almenningur í landinu, ekki síst kjósendur og jafnvel fjármagnseigendur, vilji ekki að efnahag tugþúsunda heimila og þar með efnahag landsins og flestra sem hér búa verði rústað og frið og samfélagssáttmála þar með einnig kastað á sorphauga bankahrunsins.

Ég trúi því líka að fjármagnseigendur eins og aðrir eigi ættingja og vini sem hafa orðið fyrir barðinu á bresti íslenska fjármálakerfisins og þeim einstaklingum sem því ollu í gjörðum sínum eða vangjörðum og þeirri trú og siðferðisleysi sem þar kynti undir.

Er fjármagnseigendum og talsmönnum þeirra hjartanlega sama um það fólk sitt líka?
Þá færi að húma að í íslensku samfélagi og hugmyndir um nánara (efnahags)samband við siðrænar þjóðir yrðu ekki svo vitlausar. "Þjóðin" myndi þá hvort eð er ekki eiga neitt val. Það yrði uppboð.

Segir „sveiattan" við málflutningi Gylfa

Farsinn um Fjármálaeftirlitið

Sífellt tekur farsinn um Fjármálaeftirlitið á sig ótrúlegri myndir.

Því miður held ég að starsmenn FME, a.m.k. þeir sem voru sagðir starfa þar og stjórna fyrir bankahrun, haldi að meint mannekla og tímaleysi hjá þeim séu haldbær rök sem afsaki þá af öllum yfirsjónum sínum og syndum.
Með þessari frétt er enn að koma á daginn að það sem fram fór innan FME fyrir bankahrunið hafi einmitt verið ekkert annað en yfirsjón.
Allir læsir menn sjá strax á lögunum um bann við gjaldeyristengingu lána að slík tenging er ólögleg, þótt til þess settir embættismenn og ráðuneytisfólk hafi ekki kunnað eða kært sig um að lesa þau rétt. Meira að segja alþingismennirnir sem settu þó lögin virðast hafa steingleymt því eða ekki skilið hvað þeir voru að samþykkja árið 2001 og ekki fattað hvaða lögleysu bankarnir voru að framkvæma fyrir opnum tjöldum varðandi gjaldeyristengd bílalán.

Það hlýtur að hafa verið og vera algjör lágmarkskrafa að starfsmenn FME væru og séu kunnugir þeim lagagrunni sem eftirlitið átti og á að starfa eftir.
Það hefði ekki verið nema dagsverk fyrir sæmilega greindan mann þar innan veggja að rita greinargerð um lögbrot bankanna í þessum efnum og leggja inn opinbera kæru. Eða senda viðskiptaráðherra ábendingu um málið úr því að hann/hún gerði ekkert í málinu af eigin frumkvæði eins og ráðherra ber þó að gera.
Ástæðan fyrir því að starfsmenn FME gerðu það ekki getur því ekki verið önnur en sú að þeir hafi alls ekki sinnt starfi sínu og komist upp með það, eða verið bannað að gera það, ef við útilokum að þetta hafi verið helberir heimskingjar sem vissu ekki til hvers þeir voru á launum hjá eftirlitinu.

Almenningur á Íslandi sem nú geldur fyrir yfirsjónir Fjármálaeftirlitsins, eins og það var mannað fram yfir bankahrunið, á greinilega margt vantalað við þá sem þar réðu málum.

Reyndar er spurning hvers vegna Fjármálaeftirlitið eins og það er mannað núna tók heldur ekki upp þráðinn um þetta tiltekna mál.
Vantar ennþá réttan kompás fyrir starfsemina?
Hvaða stakk hefur núverandi viðskiptaráðherra sniðið starfseminni? Hann virðist síðustu daga ekki yfir sig hrifinn af dómi Hæstaréttar í málinu og er það afar athyglivert fyrir almenning að íhuga ástæður þess, sem ekki hafa verið útskýrðar með tölulegum rökum sem skyldi hingað til.
Ræður e.t.v. hræðsla um hugsanlegar geigvænlegar afleiðingar uppljóstrana Fjármálaeftirlitsins um brot á reglum í fjármálaheimi Íslands því hvað eftirlitið aðhefst eða öllu heldur aðhefst ekki?

FME skoðaði aldrei gengislánin

Bara tveir á flokksráðsfundi VG?

Ég verð nú að lýsa hneykslan minni á málvillum fréttamanna hér á mbl.is eins og Ómar Ragnarsson gerði um daginn.
Eftir orðanna hljóðan í eftirfarandi lokasetningu fréttarinnar segir fréttamaður að aðeins tveir hafi verið á fundinum. Hann segir:

"Katrín áréttaði að Vintstri grænir hefðu alla tíð rökrætt á opinskáan og beinan hátt en að hennar mati væru fundargestir allir í góðri sátt hvor við annan."

Nú sýnir myndin sem fylgir með fréttinni þrjár persónur, þannig að það hafa þá verið a.m.k. þau þrjú á fundinum sem þar standa; Fjögur, að ljósmyndara Morgunblaðsins meðtöldum! Í fréttinni hefði því átt að standa að fundargestirnir hafi allir verið í góðri sátt hver við annan.

mbl.is verður að sýna meiri metnað varðandi málfar sitt til að halda virðingu sinni og ef hann/hún/það vill ekki vera vændur/vænd/vænt um að hafa rangt mál fyrir lesendum sínum.

Það er reyndar spurning, varðandi ofangreinda setningu sem vísað er til í fréttinni, hvort fréttamaður hafi í reynd verið að hafa seinni hluta hennar orðrétt eftir menntamálaráðherra. Ef svo er beinist þessi gagnrýni að sjálfsögðu að menntamálaráðherra landsins í staðinn; En, fréttamaðurinn hefði þá átt að leiðrétta villuna og taka menntamálaráðherrann í íslenskutíma svo lítið bæri á síðar, ókeypis. Ekki er hægt að senda hana í Háskólann að svo stöddu sökum sparnaðar menntamálaráðuneytisins þar á bæ.

Flokksráðsfundur VG settur