Baráttuandi gegn þöggun og yfirgangi

Vel mælt hjá Herdísi Þorgeirsdóttur og myndi það út af fyrir sig sæma hverjum sönnum baráttumanni alþýðunnar að taka og sýna þá afstöðu sem Herdís gerir hér - alveg burtséð frá yfirstandandi forsetakosningum.

Herdís búin að greiða atkvæði

Orð að sönnu

Nývígður biskup, Agnes M. Sigurðardóttir, bendir á í vígsluræðu sinni að erindi kristinnar kirkju við samfélag manna sé "gefandi og gott, lífgefandi, styrkjandi". Þess vegna sé kirkjan ein af "grunnstoðum samfélagsins".

Þetta eru orð að sönnu.

Þetta ætti að vera augljóst öllum þeim sem kynna sér þann boðskap og viðleitni kirkjunnar til að vera einstaklingnum athvarf, stoð og huggari, samfagnandi og leiðbeinandi honum í ólgusjó lífsins. Þar með leggur kirkjan grunn að og viðheldur uppbyggilegri og friðsamlegri samfélagsheild. 

Eitt meginstefið í boðskap kristinnar kirkju er "Gullna reglan" um náungakærleik, sem er óneitanlega góður boðskapur. Í þeim anda eru meistaranum frá Nasaret lögð þau orð í munn að það eitt bjóði hann mönnum, "lærisveinum" sínum, að þeir "elski hver annan" (sbr. Jh 13.34). Ef menn hefðu þessa hvatningu í huga og færu eftir henni væri hægt að komast hjá margháttuðum ágreiningi, átökum,  kúgun og mismunun í samfélaginu og milli þjóða.

Reyndar er Gullnu regluna einnig að finna í öðrum heimstrúarbrögðum eins og gyðingdómi, íslam, búddisma og bahá'í-trú. Þetta eru almenn sannindi og í sjálfu sér ætti þess vegna ekki að þurfa trúarbrögð til að flytja þann boðskap í mannlegu samfélagi, en þau eru hins vegar einstæður og eðlilegur farvegur til þess.

Kirkjan hefur sett gott fordæmi

Lýðræðislegt varðmennskuhlutverk forsetans gegn alþingræði

Þrátt fyrir að sumir forsetaframbjóðendur hafi gert lítið úr tilvist 26. greinar stjórnarskráarinnar um málskotsrétt (eða -skyldu) og þar með tilgangi hennar og hlutverki (hvort sem það er af misskilningi þeirra eða túlkunarbresti) virðist fjöldi kjósenda ekki láta það rugla sig í ríminu, ef marka má viðhangandi frétt um niðurstöður nýrrar skoðunarkönnunar um fylgi frambjóðendanna. Áður hefur verið rætt um þetta atriði í pistli á þessari bloggsíðu.

Hunsun á þessu einmitt þessu atriði var einkar áberandi hjá einum greinarhöfundi í Morgunblaðinu í dag, 22.6.2012.

Í grein þar á s. 24-25 ræðir Vilhjálmur Bjarnason, oft kallaður fjárfestir, um “öryggisventil lýðveldisins Íslands, þingræði eða forsetaræði”. Hann fer vel af stað þar sem hann bendir á að mönnum sé tíðrætt um mikilvægi öryggishlutverks forsetans fyrir forsetakosningar. Jafnskjótt kemur þó í ljós að hann leggur ofuráherslu á þingræðið og vill að því er virðist setja það ofar öðru þannig að það hafi alræðisvald á hverju kjörtímabili, milli þess sem þjóðin beitir því valdi sínu að velja fulltrúa sína á þing. Vilhjálmur segir: “Með synjun á staðfestingu laga eftir þingræðislega meðferð er í raun verið að afnema þingræði og koma á forsetaræði ...”. Hér og í framhaldinu sleppir hann alveg að geta þess hvað í raun og veru felst á bak við það sem hann ranglega kallar “forsetaræði”. Hann sleppir að taka fram að hér er um að ræða varðmennskuhlutverk forsetaembættisins fyrir lýðræðið, þjóðarviljann, gagnvart sitjandi þingmönnum og stjórnmálaflokkunum og öðrum öflum þar að baki. 

Eins og Vilhjálmur sjálfsagt veit fara lög, sem forsetinn synjar staðfestingar, að óbreyttu beinustu leið til afgreiðslu hjá þjóðinni allri í þjóðaratkvæðagreiðslu. Forsetinn er með synjun sinni um staðfestingu á lögum sem meirihluti þingmanna hefur samþykkt ekki að hafna lögunum upp á sitt einsdæmi eins og væri hann með “vald 64 þingmanna” samkvæmt orðun Vilhjálms, heldur að sjá til þess að þjóðin sjálf fái kost á því að útkljá málið í krafti lýðræðis. Þessar lýðræðislegu athafnir forsetans kallar Vilhjálmur hins vegar að “efla ófrið með landsmönnum”.

Þetta ber forsetanum þó sannarlega að gera ef og þegar hann skynjar að þingmeirihlutinn að baki samþykkt laga á Alþingi sé ekki samstiga stórum hluta þjóðarinnar. Þetta hlýtur að vera megintilgangurinn með 26. greininni í stjórnarskránni; Að varna því að þingmenn í krafti þingræðis geti sett lög sem kunna að vera gegn vilja meirihluta þjóðarinnar.

Vilhjálmur ræðir stuttlega beitingu núverandi forseta á 26. grein stjórnarskráarinnar og segir forsetann hafa “hegðað sér í stjórnarathöfnum eins og bilaður lekaliði og slegið út eins og vindar blása hverju sinni”. Í ljósi ofanritaðs hefur forsetinn einmitt ekki virkað eins og “bilaður lekaliði” heldur gegnt hlutverki sínu sem varðmaður lýðræðisins þegar hann skynjaði “gjá milli þings og þjóðar”, eins og hann kallaði það, að gefnu tilefni hverju sinni. 

Vilhjálmur ræðir nokkuð beitingu núverandi forseta á 26. greininni hið fyrsta sinni er hann synjaði svokölluðum fjölmiðlalögum staðfestingar.
Ég tek undir það með Vilhjálmi að vissulega hefði betur farið ef við hefðum lög sem skylduðu eigendur fjölmiðla að gefa sig til kynna ásamt því að koma í veg fyrir ofríki þeirra.
Það var þó ekki forsetanum að kenna að fjölmiðlalögin gufuðu upp heldur sitjandi ríkisstjórn Sjálfsstæðisflokks og Framsóknarflokks sem dró lögin til baka í stað þess að leyfa þjóðinni að tjá sig um þau í þjóðaratkvæðagreiðslu og laga þau þá að þjóðarviljanum í kjölfarið hefði þjóðin hafnað fyrirliggjandi lögum.
Forsetinn kom vissulega ekki í veg fyrir lagasetningu um fjölmiðla og það er vægast sagt langt gengið af Vilhjálmi að fullyrða um “jafn einfaldan hlut” að svo hafi verið. 

Vilhjálmur ræðir hins vegar ekkert um tilefnið og aðdragandann að synjun forsetans á svokölluðum Icesave-lögum, en með þeim hefðu rúmlega þrjátíu þingmenn, þingmeirihlutinn, umsvifalaust skuldsett alla þjóðina út yfir allan þjófabálk til heljar á hæpnum forsendum og gegn vilja meirihluta þjóðarinnar. (Athyglisvert er út af fyrir sig að ýmsir úr fjármálageiranum og hópi opinberra starfsmanna virtust harla vonsviknir með höfnun þjóðarinnar á þessum lögum, en það er annað mál).

Loks virðist Vilhjálmur rasandi hissa og hneykslaður á því að samkvæmt einhverri skoðanakönnuninni á dögunum hugðust um 40% úr kjörfylgi Sjálfstæðisflokksins ætla sér að kjósa núverandi forseta. Finnst honum það “óskiljanlegt” og gerir hann því skóna að það sé vegna andstöðu við núverandi ríkisstjórn. Í því sambandi hamrar hann enn á veru og vilja æðstu fulltrúa þjóðarinnar er hann segir “forseti, Alþingi og ríkisstjórn verða að virða hvert annað”, sem er náttúrulega sjálfsagt að þessar stofnanir geri, en lætur hjá líða að minnast á að eðlilegt sé að einmitt þessar stofnanir lýðveldisins fari að vilja kjósenda sinna, þjóðarviljanum, fyrst og fremst og virða þannig lýðræðið.

Það blasir við að túlka megi niðurstöður umræddrar könnunar sem svo að þessi 40% stuðningsfólks Sjálfstæðisflokksins, sem samkvæmt viðhangandi frétt um niðurstöður könnunar er birt var í dag eru komin í um 64%, séu meðvituð um varðmennskuhlutverk forsetaembættisins og geri sér fulla grein fyrir mikilvægi þess að hafa það við lýði, en telji jafnframt að núverandi forseta sé best treystandi til að gegna því hlutverki í ljósi reynslunnar. Það ætti að vera íhugunarefni fyrir þá sem spá í hæfni forsetaframbjóðendanna.

Ólafur með 44,5% en Þóra 36,9%

"Paradís á Jörðu"

Ekki er að undra ásókn í námsdvöl að Bifröst. Þar er auðvelt að stilla saman þá þrjá þætti sem ég tel stuðla hvað mest að góðum námsárangri:

1) Námsaga með tilhlýðilegri örvun og hvatningu
2) líkamlega hreyfingu (ekki síst utanhúss) og
3) mannleg samskipti svo sem í félagslífi og samstarfi í nærsamfélaginu.

Þegar þetta þrennt fer saman í þeirri gleði, ánægju og sjálfseflingu sem kemur til við þetta að Bifröst kemur undursamlegur árangur í ljós þannig að nemandinn verður sem ný manneskja.
Komist hann á þetta stig mun hann  minnast námsdvalar sinnar að Bifröst sem upplifunar á nokkurs konar "paradís á Jörð". Ef ekki vegna þessa og annars, þá vegna umhverfisins.

Svo mælist hollvini.

Mikil gróska í starfi Bifrastar

Þjóðarhagsmunir og "óafturkræf afsamningsáhrif"

Í grein sinni í Morgunblaðinu í dag, 21.6.2012 s. 25, bendir Ragnar Önundarson á afar mikilvæg atriði sem ber að íhuga vandlega í sambandi við viðleitni Kínverja til að komast yfir stórt landsvæði hérlendis, nánar tiltekið Grímsstaði á Fjöllum. Margt af þeim hefur verið rætt um á þessari bloggsíðu á forsendum þjóðarhagsmuna og landvarnar í anda Einars Þveræings.
Augljóslega er þó erfitt fyrir skammsýna og þröngsýna stjórnmálamenn og -flokka að koma auga á og skilja þau atriði sem varða hagsmuni þjóðarinnar allrar til langs tíma, jafnleg varanlega. Þess vegna er ábendinga og brýningar þörf eins og þeirrar sem hér um ræðir, ekki síst vegna þess að svo virðist sem margir telji að málið snúist einungis um lóð undir hótel og golfvöll með tilheyrandi fyrir gesti og gangandi.

Eins og Ragnar bendir á getur orðið erfitt eða ógerlegt að segja "leigjendunum" upp ef/þegar í ljós kæmi að þar færi fram eða stefndi í starfsemi sem ekki færi saman við íslenska hagsmuni og þjóðarvilja. Dæmin um nútímalega "nýlendustefnu" Kínverja ættu að kveikja viðvörunarljós í því sambandi. Hér gæti verið um að ræða "óafturkræf afsamningsáhrif".

Hér er ekki verið að tala um að "slá á hendur" Kínverja, heldur viðleitni til að hafa öll spil uppi á borðinu svo íslensk yfirvöld viti um hvað verið er að ræða í bráð og lengd og taki ákvarðanir um þessi mál og útfærslur á þeim með viðeigandi varnöglum í því ljósi.
Íslendingar eiga að geta gert hagfellda viðskiptasamninga við Kínverja til lengri tíma ekki síður en aðrar viðskiptablokkir í heiminum, bæði austan og vestan Atlantshafsins. Slík samningagerð á að vera fyrst og fremst á meðvituðum forsendum um íslenska þjóðarhagsmuni.

Ragnar Önundarson: Um Grímsey, Grímsstaði og Grænland

Líkamlegar tilvistarspurningar og upplýsingaleynd

Til hvers er fyrirbæri eins og lífsýnasafn ef ekki til að gagnast lifandi fólki?
Það er harla öfugsnúið ef það er til að gæta hagsmuna hinna dauðu.

Svo gæti virst að tillit til hinna dauðu og þöggun á hugsanlegum blekkingum í liðinni tíð sé gert hærra undir höfði en möguleikanum á að leiða sannleikann í ljós um ætterni bráðlifandi fólks.
Þannig virðist í pottinn búið í ætternismáli Jakobs Frímanns Magnússonar tónlistarmanns, en erindi hans um lífsýni látins fólks til að leiða í ljós staðreyndir um meintan  forföður hans var hafnað á forsendum um þagnarskyldu af hálfu Lífsýnasafnsins og persónuverndar af hálfu Persónuverndar.

Er jafnréttis gætt með því að einungis angistarfullt fólk tengt meintum líkamlegum sjúkdómum hafi gagn af lífsýnum látins fólks en aðrir ekki? Hvað með andlega heilsu fólks? Skipta líkamlegar tilvistarlegar spurningar lifandi fólks af andlegum og jafnvel öðrum hagsmunalegum ástæðum þá engu máli?

Jakob vill lífsýni Davíðs

Flókið eða gegnsætt veiðigjald?

Sú útfærsla ríkisstjórnarinnar á veiðigjaldinu sem nú hefur verið samþykkt sem lög er meingölluð. Ástæðan er sú að hún byggir að hluta til á kolröngum og ógegnsæjum stofni, þ.e. eftirá reiknaðri og bjagaðri "framlegð".

Gegnsætt og auðskiljanlegt veiðigjald og í anda svokallaðrar fiskihagfræði væri einfaldlega flatt krónutölugjald á t.d. þorskígildiskíló. Þannig hefði slíkt veiðileyfagjald til dæmis um 54 krónur á hvert þorskígildiskíló skilað um 15 milljörðum króna í heildartekjur til ríkisins miðað við heildarkvóta yfirstandandi fiskveiðiárs, svo tekið sé mið af væntri heildarupphæð veiðigjalds samkvæmt nýju lögunum.
Það er þó ekki þar með sagt að slíkt flatt gjald gengi undantekningalaust meðan verið er að aðlagast því.

Svona útfærsla á veiðileyfagjaldi með krónugjaldi pr. kíló felur í sér að allir aðilar vita að hverju þeir ganga fyrirfram þegar heildarkvótar hafa verið ákveðnir hverju sinni og útgerðaraðilar geta ekki bjagað álagningarstofninn með ýmsum ráðum.

Svona útfærsla væri afgerandi gegnsærri en sú sem hið flókna ný-samþykkta veiðigjald byggir á.

Frumvarp um veiðigjöld að lögum

Sérhagsmunaflokkur fellir grímuna

Hinir almennu kjósendur skulu leggja það vandlega á minnið sem Einar Guðfinnsson þingmaður Sjálfstæðisflokksins lofaði, samkvæmt sjónvarpsfréttum á RÚV í dag 19.6.2012, að flokkur hans myndi afnema ný-samþykkta tempraða hækkun á veiðigjaldi fyrir aflaheimildir um leið og hann kæmist til valda og færa þann hluta auðlindarentunnar skilyrðislaust aftur til skjólstæðinga sinna, kvótahafandi útgerðarfélaga.

Það lá í orðum þingmannsins að hann teldi það víst að það yrði í kjölfar næstu þingkosninga.

Nú reynir á almenning, kjósendur, hvort þeir telji það sjálfsagt að afsala sér auðlindarentunni áfram til núverandi kvótahafa með því að kjósa flokk þingmannsins. Sá flokkur hefur ávallt leitast við að telja sama almenningi og kjósendum trú um að hann sé flokkur þeirra! Er nú ekki orðið glertært hvaða sannleikur felst í slíkum fullyrðingum?

Eðli málsins samkvæmt munu þeir sem telja sig sérhagsmuna eiga að gæta kjósa "sína" flokka, en er almenningur ekki búinn að átta sig á því að hann er þar ekki í fyrstu forgangsröð þegar kemur að skiptingu efnahagslegra gæða á þeim vettvangi?

Þór Saari: Kominn tími á kosningar

Varðmaður lýðræðisins, íslenska fjallkonan eða annað?

Mér sýnist af áherslum í málflutningi Þóru Arnórsdóttur forsetaframbjóðanda að hún leggi enga áherslu, nema síður sé, á það sem skiptir einna mestu máli við forsetaembættið, en það er að vera neyðarvörn lýðræðis almennings gagnvart einstefnu flokksræðis og þingræðisins á hverjum tíma ef sú stefna fer gegn vilja meirihluta þjóðarinnar í tilteknum málum.
Réttsýnn og dómbær forseti leysir úr læðingi hið lýðræðislega afl þjóðarinnar, kjósendanna, gagnvart umboðsmönnum hennar, þingmönnunum, ef þeir vilja fara freklega gegn vilja meirihluta kjósenda með tiltekinni lagasetningu með afdrifaríkum afleiðingum. Forsetinn er þannig í þeim krafti sannarlega varðmaður lýðræðisins er svo ber undir.

Það eru grillur einar að ein persóna, forsetinn, geti verið "sameiningartákn allrar þjóðarinnar" í þeim skilningi að allir séu sammála um veru hans að öllu leyti vegna þess að ávallt eru misjafnar skoðanir um persónu hans eins og allra manna, eðli málsins samkvæmt, hver svo sem gegnir embættinu.
Slík persóna er einungis til í goðsagnarkenndum persónugervingum eins og íslensku fjallkonunni.
Hver og hvers konar maður eða kona ætlar sér þá dul að geta tekið hennar sess í íslenskum raunveruleika?

Hið raunverulega sameiningarafl íslensku þjóðarinnar eru þau gildi sem hún vegsamar mest og heldur í heiðri er á reynir í hinu mannlega samfélagi; Það að vera Íslendingur og/eða íslenskur þegn með öllu því sem því tilheyrir, svo sem  tungumáli, sögulegum arfi og rótgrónu eðli og viðhorfum.

Þeir forsetaframbjóðendur og aðrir sem álíta og halda því fram að forsetinn eigi einungis að vera einhver óskilgreind skrautfígúra "fyrir alla" og "valdalaus" hafa því misskilið gjörsamlega þetta lykilatriði í hlutverki forsetaembættisins samkvæmt núverandi stjórnarskrá sem tengist 26. greininni. Þeir virðast því, vísvitandi eða óafvitandi, setja vilja fulltrúa kjósenda á þingi og stjórnmálaflokkanna þar að baki ofar vilja almennings og ofar raunverulegu lýðræði.

Íslensk þjóð hefur enga þörf á forsetaembætti og forseta sem einungis er slík óskilgreind "valdalaus toppfígúra" og rænulaus "lagastimpill" fyrir ríkjandi stjórnarmeirihluta. Það væri aðeins þarflaus kostnaðarauki. Af slíkum er nóg í hinni opinberu stjórnsýslu.

Ætlar sér að brúa bilið

Félagsmálavæðing kvótahafa

Í tengslum við viðhangandi sparlega yfirlit mbl.is um grein Gústafs Aolfs Skúlasonar, fv. ritara Smáfyrirtækjabandalags Evrópu, um það sem hann kallar "árásir ríkisstjórnarinnar á best rekna sjávarútveg í heimi" vakna nokkrar spurningar:

1) Hvað á Gústaf Adolf við með "best rekna sjávarútvegi í heimi"? Er viðmið hans frá sjónarhóli kvótahafandi útgerðarmanna eða þjóðarhags og almennings? 

2) Er Gústaf Adolf virkilega að halda því fram að fiskveiðar verði stórminnkaðar við Ísland þannig að "sjómenn missi vinnuna" við það eitt að veiðigjald verði hækað og hluti auðlindarentunnar svokölluðu færður frá kvótahöfum til almennings? Hver á að trúa svona málatilbúnaði? Fiskveiðar verða ávallt stundaðar við Ísland meðan fiskur fyrirfinnst.

3) Hvernig í ósköpunum tengist það útfærslu fiskveiðistjórnunarkerfis og upphæð veiðileyfagjalds að "ríkisstjórnin sé svo blinduð af ESB" að mati Gústafs Adolfs? Hann virðist hér gagnrýna ESB-áráttu ríkisstjórnarinnar, en það er nú allt annað mál og mætti hann furða sig sem mest á því og reifa það út af fyrir sig í annan stað.

4) Gústaf Adolf telur að í yfirstandandi aðgerðum LÍÚ felist "ný von fyrir Íslendinga að vernda atvinnu sína". Hvaða Íslendingar aðrir en kvótahafar og sérstaklega gjafakvótahafar, núverandi hirðar auðlindarentunnar, gætu talið það "von" fyrir sig?

5) Það væri í dúr við þá furðulegu áráttu margra íslenskra kjósenda að láta blekkjast til að kjósa gegn eigin hagsmunum ef þeir færu "að taka höndum saman og standa þétt að baki ... útgerðarmönnum ..." við skiptingu arðsins af fiskveiðunum milli kvótahafa og almennings/ríkissjóðs! Er það það sem Gústaf Adolf finnst sjálfsagt að þeir geri?

Af málflutningi Gústafs Adolfs mætti ráða að hann mæli fyrir áframhaldi á því sem kalla mætti "félagsmálavæðingu kvótahafa", svo notað sé hans eigið orð, og að þeir einir fái áfram auðlindarentu þjóðarinnar eins og hún leggur sig fyrir þá smáaura sem þeir hafa verið að greiða í nokkur ár í veiðigjald við mikla kveinstafi; Samhliða því að hluthafar útgerðarfyrirtækja hafa fengið greiddar út fúlgur í arð.
Auðlindarenta sú er drjúgur "félagsmálastyrkur" frá þjóðinni til kvótahafa. Svo virðist sem Gústaf Adolf telji það "skemmdarverk" ef loksins ætti að hrófla við því fyrirkomulagi.

Gústaf Adolf Skúlason: Félagsmálavæðing ríkisstjórnarinnar